Szczepienie MMR
Martina Feichter studiowała biologię w aptece przedmiotowej w Innsbrucku, a także zanurzyła się w świecie roślin leczniczych. Stamtąd nie było daleko do innych tematów medycznych, które do dziś urzekają ją. Szkoliła się jako dziennikarka w Akademii Axel Springer w Hamburgu, a od 2007 roku pracuje dla - najpierw jako redaktor, a od 2012 jako niezależny pisarz.
Więcej o ekspertach Wszystkie treści są sprawdzane przez dziennikarzy medycznych.
Szczepienie MMR to skrót od szczepionki przeciwko odrze, śwince i różyczce. Lekarze zalecają to szczepienie skojarzone wszystkim dzieciom. W niektórych przypadkach szczepionkę MMR należy również podawać osobom dorosłym. Przeczytaj wszystko, co musisz wiedzieć o szczepieniu MMR tutaj: Jak często jest ono podawane? Kto powinien lub musi go otrzymać? Jakie skutki uboczne może wywołać szczepienie MMR?
Czym jest szczepienie MMR?
Szczepienie MMR to potrójne szczepienie, które jednocześnie chroni przed zakażeniem wirusami odry, świnki i różyczki. Jest to żywe szczepienie: szczepionka MMR nadal zawiera osłabione reprodukcyjne, ale osłabione wirusy odry, świnki i różyczki. Nie mogą już wywołać odpowiedniej choroby. Niemniej jednak układ odpornościowy reaguje na nie tworzeniem swoistych przeciwciał obronnych.
Szczepienie MMR można również podać, jeśli ktoś ma już odpowiednią ochronę przed jedną lub dwoma z trzech chorób. Na przykład każdy, kto już chorował na świnkę, a zatem jest odporny na patogen, może nadal otrzymać szczepienie MMR – nie ma zwiększonego ryzyka wystąpienia działań niepożądanych.
Do pewnego stopnia szczepienie MMRV jest przedłużeniem szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce (szczepienie MMR). Ta poczwórna szczepionka chroni również przed ospą wietrzną – patogenem ospy wietrznej.
Zalety szczepienia skojarzonego
Szczepionka skojarzona, taka jak szczepionka MMR, ma kilka zalet w stosunku do pojedynczych szczepionek (pojedynczych szczepionek):
- Rzadsze nakłuwanie: jeśli miałbyś zostać zaszczepiony pojedynczo przeciwko odrze, śwince i różyczce, do odpowiedniej ochrony potrzeba łącznie sześciu strzykawek. Aby uzyskać ten sam wynik, do szczepienia MMR wystarczą dwie strzykawki - mile widziana zaleta, szczególnie dla małych dzieci.
- Mniej skutków ubocznych: Zmniejszenie liczby wymaganych zastrzyków ma również tę zaletę, że osoba zaszczepiona musi „mniej znosić” możliwą reakcję na szczepienie ze względu na szczepienie MMR.
- Tak samo kompatybilne, tak samo skuteczne: szczepienie MMR jest tak samo kompatybilne i skuteczne jak pojedyncze szczepienia.
Indywidualne szczepionki przeciwko odrze, śwince i różyczce nie są obecnie dostępne w Niemczech.
Szczepienie MMR, jeśli szczepienie przeciwko odrze jest obowiązkowe
Zasadniczo szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce (zazwyczaj podawane w skojarzeniu jako szczepienie MMR) są zalecane tylko w Niemczech przez Stałą Komisję ds. Szczepień (STIKO) w Instytucie Roberta Kocha (RKI).
Oprócz zalecanych szczepień przeciwko odrze, szczepienie przeciwko odrze jest obowiązkowe w niektórych przypadkach od marca 2020 r. Ponieważ w tym kraju nie jest dostępna żadna pojedyncza szczepionka przeciwko odrze, lekarze podają tutaj również szczepionkę MMR.
Zgodnie z ustawą o ochronie przed odrą szczepienie przeciwko odrze istnieje w następujących przypadkach:
- W przypadku dzieci powyżej pierwszego roku życia rodzice muszą udowodnić przed wejściem do placówki środowiskowej (takiej jak żłobek, szkoła, placówka szkoleniowa dla młodzieży), że ich potomstwo jest w pełni zaszczepione przeciwko odrze lub chorowało na odrę. Dowodów dostarcza się na przykład za pomocą karty szczepień lub zaświadczenia lekarskiego.
- W przypadku dzieci i młodzieży, które były już pod opieką w placówce środowiskowej w momencie wejścia w życie Ustawy o ochronie przed odrą (1 marca 2020 r.), dowód szczepienia przeciwko odrze lub przebytej choroby przeciwko odrze musi być dostępny do 31 lipca 2021 r. najnowszy.
- Szczepienie przeciwko odrze dotyczy również młodzieży i dorosłych, którzy pracują lub chcą pracować w placówkach medycznych lub środowiskowych (również w ramach regularnego wolontariatu lub stażu), jeśli jeszcze nie chorowali na odrę i urodzili się po 1970 roku.
- Podobnie wszystkie osoby, które zostały zakwaterowane w domu dziecka lub w zbiorowym zakwaterowaniu dla osób ubiegających się o azyl, uchodźców lub repatriantów przez co najmniej cztery tygodnie w dniu 1 marca 2020 r., muszą udowodnić, że są całkowicie zaszczepione przeciwko odrze.
Szczepienie MMR dla niemowląt
Stała Komisja ds. Szczepień zaleca, aby wszystkie niemowlęta zostały zaszczepione przeciwko odrze, śwince i różyczce przed ich drugimi urodzinami. Lekarze stosują w tym celu szczepionkę skojarzoną.
Szczepienie MMR: jak często i kiedy szczepione są dzieci?
Dla pełnej ochrony przed szczepieniem (immunizacja podstawowa) do szczepienia MMR potrzebne są dwie dawki szczepionki. STIKO zaleca następujący schemat szczepień niemowląt:
Pierwsze szczepienie MMR należy podać w wieku od 11 do 14 miesięcy. Pediatrzy zazwyczaj wstrzykują szczepionkę MMR w jednym punkcie, a szczepionkę przeciwko ospie wietrznej w innym miejscu – zwykle w lewy i prawy boczny mięsień uda. Poczwórna szczepionka MMRV wykazała nieznacznie zwiększone ryzyko drgawek gorączkowych, jeśli była stosowana jako część szczepienia podstawowego.
Drugie szczepienie MMR podaje się zwykle pod koniec drugiego roku życia, czyli przed drugimi urodzinami (tj. najpóźniej w 23 miesiącu). Ważne jest, aby między dwoma terminami szczepień upłynęły co najmniej cztery tygodnie – w przeciwnym razie należy spodziewać się osłabienia odpowiedzi immunologicznej. Zamiast potrójnej szczepionki, poczwórną szczepionkę MMRV można łatwo wstrzyknąć do drugiego szczepienia.
Wczesne szczepienie MMR przed 11 miesiącem życia
Zasadniczo szczepienie MMR można podać również przed jedenastym miesiącem życia, czyli od dziewiątego miesiąca życia. Jest to konieczne np. jeśli rodzice w tym wieku chcą oddać swoje dziecko do placówki środowiskowej – wtedy obowiązkowe jest pełne szczepienie przeciwko odrze.
Eksperci zalecają jednak, aby wszystkie dzieci, które otrzymały pierwsze szczepienie MMR przed jedenastym miesiącem życia, otrzymały drugie szczepienie na początku drugiego roku życia. Przeciwciała matczyne, które nadal były skuteczne we krwi dziecka, mogły osłabić odpowiedź immunologiczną po pierwszym szczepieniu MMR do tego stopnia, że początkowe szczepienie nie zapewniło odpowiedniej ochrony. Im dłużej czekasz z drugim szczepieniem, tym większe ryzyko faktycznej infekcji i choroby.
Dożywotnią (nawet jeśli nie 100%) ochronę przed odrą, świnką i różyczką zapewnia pełna immunizacja podstawowa za pomocą dwóch szczepień MMR. Odświeżenie w późniejszym czasie nie jest zatem konieczne.
Szczepienie MMR dla starszych dzieci i młodzieży
W przypadku starszych dzieci i młodzieży, które nie zostały (w wystarczającym stopniu) zaszczepione przeciwko odrze, śwince i/lub różyczce jako niemowlęta, lekarze zalecają jak najszybsze nadrobienie szczepień:
- Każdy, kto nie otrzymał szczepionki MMR jako dziecko, potrzebuje pełnej podstawowej immunizacji dwoma dawkami szczepionki MMR w odstępie co najmniej czterech tygodni.
- Jeśli ktoś otrzymał przynajmniej jedno szczepienie MMR w dzieciństwie, lekarze podają brakującą drugą dawkę w celu dopełnienia podstawowej immunizacji (szczepienie uzupełniające MMR).
To samo dotyczy nastolatków, od których wymaga się szczepienia przeciwko odrze – ponieważ nigdy nie chorowali na odrę i np. chcą uczęszczać do szkoły, placówek szkoleniowych lub odbyć staż w przedszkolu.
Szczepienie MMR dla dorosłych
Szczepienie MMR jest często podawane również osobom dorosłym, które nie były szczepione przeciwko odrze, śwince i/lub różyczce jako dziecko lub zostały zaszczepione tylko raz lub jeśli stan szczepienia jest niejasny. Niejasny stan szczepień ma miejsce wtedy, gdy ktoś nie jest pewien, czy i jak często był szczepiony przeciwko określonej chorobie w dzieciństwie.
Czasami szczepienie MMR dla dorosłych jest wyłącznie zaleceniem – na przykład w celu odpowiedniej ochrony przed różyczką przed ciążą. Aby wypełnić obowiązek szczepienia przeciwko odrze, może to być również bezwzględnie konieczne (ponieważ nie ma indywidualnej szczepionki przeciwko odrze).
Słowo kluczowe różyczka
Eksperci zalecają szczepienie MMR wszystkim kobietom w wieku rozrodczym, które nie były szczepione przeciw różyczce lub były szczepione tylko raz w dzieciństwie lub jeśli stan ich szczepień jest niejasny. To samo dotyczy pracowników pediatrii, położnictwa, opieki nad kobietami w ciąży czy placówek środowiskowych.
Słowo kluczowe świnka
Wszystkim urodzonym po 1970 roku, które nie były szczepione przeciw śwince lub zostały zaszczepione tylko raz jako dziecko lub których status szczepienia przeciw śwince jest niejasny, STIKO zaleca jednorazowe szczepienie MMR z powodów zawodowych w następujących przypadkach:
- Praca w służbie zdrowia w bezpośredniej opiece nad pacjentem (np. w pielęgniarstwie)
- Aktywność w ośrodku komunalnym lub ośrodku szkoleniowym
Słowo kluczowe odra
STIKO zaleca jednorazowe szczepienie MMR dla osób urodzonych po 1970 roku, jeśli ktoś nie był szczepiony przeciwko odrze lub był szczepiony tylko raz jako dziecko lub jeśli stan szczepienia przeciwko odrze jest niejasny.
Inaczej jest, jeśli szczepienie przeciwko odrze jest obowiązkowe – na przykład dlatego, że osoba dorosła urodzona po 1970 roku chce pracować w gabinecie lekarskim lub w przedszkolu. Wtedy obowiązuje:
- Pojedyncze szczepienie MMR jest wystarczające tylko wtedy, gdy dana osoba otrzymała co najmniej jedno szczepienie przeciwko odrze jako dziecko.
- Jeśli osoba, o której mowa, nigdy nie była szczepiona przeciwko odrze jako dziecko lub jeśli stan szczepienia jest niejasny, konieczne są dwa szczepienia przeciwko odrze (tj. dwie dawki szczepionki MMR).
Szczepienie MMR: skutki uboczne
Większość ludzi dobrze toleruje szczepienie MMR. Reakcja na szczepienie po drugim szczepieniu MMR jest mniej powszechna niż po pierwszym.
W ciągu pierwszych kilku dni po szczepieniu często pojawiają się przejściowo reakcje w miejscu wstrzyknięcia, takie jak zaczerwienienie, obrzęk i ból. Sygnalizują, że układ odpornościowy reaguje na szczepienie.
Czasami puchną sąsiednie węzły chłonne. Ponadto mogą wystąpić krótkotrwałe objawy ogólne, takie jak zmęczenie, ból głowy, dolegliwości żołądkowo-jelitowe lub podwyższona temperatura ciała. Temu ostatniemu może również towarzyszyć drgawki gorączkowe u niemowląt i małych dzieci. Jednak zwykle nie ma to żadnych konsekwencji.
Jako żywa szczepionka, szczepionka MMR zawiera silnie osłabione, ale wciąż rozrodcze patogeny. Dlatego po szczepieniu mogą pojawić się niewielkie oznaki rzeczywistej choroby. Tak zwaną „odrę zaszczepioną” obserwuje się u około dwóch do pięciu na 100 zaszczepionych osób: od jednego do czterech tygodni po szczepieniu MMR u osób dotkniętych chorobą rozwija się gorączka i łagodna wysypka przypominająca odrę. Odra szczepionkowa nie jest zaraźliwa i samoistnie ustąpi po kilku dniach.
Czasami po szczepieniu MMR występuje niewielki obrzęk ślinianki przyusznej. Czasami młodzież i dorośli (ale bardzo rzadko dzieci) również zgłaszają problemy ze stawami. Niewielki obrzęk jąder po szczepieniu MMR jest również możliwy, ale rzadko.
Bardzo rzadko osoby zaszczepione mają reakcję alergiczną na szczepionkę MMR lub z długotrwałym stanem zapalnym stawów. Czasami liczba płytek krwi spada, ale tylko przejściowo (płytki krwi = trombocyty są ważne dla krzepnięcia krwi).
W kilku indywidualnych przypadkach na całym świecie zgłoszono zapalenie mózgu po szczepieniu MMR. Jak dotąd nie udowodniono jednak związku między stanem zapalnym a szczepieniem MMR.
Szczepienie MMR a autyzm
W 1998 roku brytyjski lekarz opublikował artykuł o możliwym związku między szczepieniem MMR a występowaniem autyzmu – ku obawom wielu rodziców. Jednak podczas badania lekarz powołał się na dane tylko 12 dzieci. Ponadto później udowodniono błędy metodyczne, a nawet manipulacje. Artykuł został wtedy całkowicie unieważniony, a lekarz stracił licencję lekarską.
Ponadto późniejsze, obszerne i wysokiej jakości badania (np. badanie duńskie z udziałem ponad 530 000 dzieci) mogą wykazać, że nie ma związku między szczepieniem MMR a zaburzeniami autystycznymi.
Szczepienie MMR: kto nie powinien go otrzymać?
Lekarze odradzają szczepienia MMR w następujących przypadkach:
- Jeśli masz ostrą gorączkę (>38,5 stopnia Celsjusza) lub ostrą, poważną chorobę
- Jeśli masz znaną alergię na jeden ze składników szczepionki MMR
- W ciąży (patrz poniżej)
Jeśli układ odpornościowy jest poważnie ograniczony (np. niektóre wrodzone niedobory odporności, zakażenie wirusem HIV), osoby dotknięte chorobą powinny porozmawiać z lekarzem prowadzącym, aby ustalić, czy szczepienie MMR ma sens. W szczególności może wystąpić niepowodzenie szczepienia, ponieważ układ odpornościowy jest zbyt słaby, aby wytworzyć ochronę przed szczepionką.
Jeśli masz alergię na białko jaja kurzego, szczepienie MMR jest ogólnie możliwe. Naukowcy produkują szczepionkę z komórkami kurczaka. Jednak sama szczepionka zwykle zawiera niewiele lub nie zawiera żadnych śladów białka z kurczaka. Jednak alergicy powinni wcześniej omówić szczepienie MMR ze swoim lekarzem. W przypadku znanej, bardzo ciężkiej alergii na białko kurze lekarze zalecają monitorowanie osób dotkniętych po szczepieniu MMR, na przykład w szpitalu.
Szczepienie MMR: ciąża i karmienie piersią
Szczepienie MMR składa się z żywych szczepionek. Dlatego jest przeciwwskazany w ciąży. Kobiety w ciąży na ogół nie mogą otrzymywać żywych szczepionek. Osłabione patogeny mogą być niebezpieczne dla nienarodzonego dziecka, nawet jeśli nie szkodzą matce.
Należy unikać ciąży przez co najmniej cztery tygodnie po szczepieniu MMR!
Jeśli szczepionka zostanie podana nieumyślnie, przerwanie ciąży zwykle nie jest konieczne. Istnieje wiele opisanych szczepień w trakcie lub tuż przed ciążą, które nie powodują zwiększonego ryzyka wad rozwojowych u dziecka.
Zasadniczo możliwe jest szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce w okresie karmienia piersią. Jednak badania wykazały, że po szczepieniu MMR matki mogą przenosić osłabiony wirus szczepionkowy wraz z mlekiem matki. Istnieje ryzyko, chociaż do tej pory nie znaleziono oznak odry u dziecka. W każdym razie zalecenie jest takie: im wcześniej zaszczepione, tym wcześniej chronione. Dotyczy to również, aw szczególności kobiet w wieku rozrodczym, pod warunkiem, że w dzieciństwie nie otrzymały podstawowego szczepienia.
