Szczepienie przeciw meningokokom

i Martina Feichter, redaktor medyczny i biolog

Martina Feichter studiowała biologię w aptece przedmiotowej w Innsbrucku, a także zanurzyła się w świecie roślin leczniczych. Stamtąd nie było daleko do innych tematów medycznych, które do dziś urzekają ją. Szkoliła się jako dziennikarka w Akademii Axel Springer w Hamburgu, a od 2007 roku pracuje dla - najpierw jako redaktor, a od 2012 jako niezależny pisarz.

Więcej o ekspertach Wszystkie treści są sprawdzane przez dziennikarzy medycznych.

Szczepienie przeciw meningokokom chroni przed zakażeniem meningokokami. Bakterie te mogą powodować ciężkie zapalenie opon mózgowych i zatrucie krwi. Istnieją trzy różne szczepienia przeciwko meningokokom. Przeczytaj wszystko, co musisz wiedzieć na ten temat tutaj: Komu eksperci zalecają szczepienie przeciwko meningokokom? Jak często muszę się szczepić? Jakie skutki uboczne może mieć szczepienie? Kto płaci za szczepienie przeciw meningokokom?

Co to jest szczepienie przeciw meningokokom?

Szczepienie przeciw meningokokom to szczepienie przeciwko meningokokom (Neisseria meningitidis). Bakterie te mogą powodować groźne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (meningitis), dlatego szczepienie nazywane jest potocznie „szczepieniem przeciwko zapaleniu opon mózgowych”. Meningokoki mogą również powodować zatrucie krwi (sepsę). Dzieci poniżej piątego roku życia, młodzież i osoby z osłabionym układem odpornościowym są szczególnie narażone na chorobę meningokokową (zapalenie opon mózgowych, posocznica).

Szczepionki przeciw meningokokom to szczepionki martwe, składające się z charakterystycznych składników otoczki bakteryjnej lub powierzchni bakteryjnej. Te składniki nie mogą wywołać choroby, ale nadal mogą stymulować organizm do wytwarzania swoistych przeciwciał przeciwko odpowiednim typom meningokoków. Tak więc szczepienie przeciwko meningokokom jest szczepieniem aktywnym. Jeśli zaszczepiona osoba zostanie później zarażona „prawdziwymi” meningokokami, zostaną one przechwycone przez dostępne przeciwciała. W ten sposób można zapobiec wybuchowi choroby.

Jakie są szczepienia przeciw meningokokom?

Istnieją trzy szczepionki przeciwko meningokokom, z których każda chroni przed różnymi typami meningokoków:

Szczepienie przeciw meningokokom przeciw serotypowi C, drugiemu najczęstszemu typowi meningokokowemu w Niemczech, od 2006 r. szczepienie standardowe według zaleceń Stałej Komisji ds. Szczepień (STIKO)
Szczepienie przeciw meningokokom przeciwko serotypowi B, najczęstszemu typowi meningokoków w Niemczech
Szczepienie przeciw meningokokom przeciwko serotypom A, C, W135 i Y

Stosowane obecnie szczepionki przeciw meningokokom to głównie szczepionki skoniugowane: w przeciwieństwie do starszych szczepionek polisacharydowych, składniki otoczki bakteryjnej są chemicznie związane („skoniugowane”) z białkiem nośnikowym. To wyzwala silniejszą odpowiedź immunologiczną, tj. silniejsze tworzenie przeciwciał. Szczepionki skoniugowane są znacznie bardziej skuteczne niż szczepionki polisacharydowe, zwłaszcza u niemowląt i małych dzieci. Ponadto ochrona przed szczepieniem trwa dłużej w przypadku szczepionek skoniugowanych niż w przypadku szczepionek polisacharydowych.

Poniższe informacje dotyczące szczepień przeciwko meningokokom dotyczą szczepionek skoniugowanych.

Kiedy szczepienie przeciw meningokokom jest przydatne?

Istnieją trzy różne szczepionki przeciwko meningokokom, które chronią przed różnymi serogrupami patogenu. Jedno z nich jest zalecane jako szczepienie standardowe (szczepienie przeciwko meningokokom C), pozostałe dwa (obecnie) tylko w określonych przypadkach, np. w przypadku niektórych chorób podstawowych lub podczas podróży do kraju o podwyższonym ryzyku zakażenia.

Szczepienie przeciwko meningokokowi C

Jak wspomniano powyżej, szczególnie małe dzieci są podatne na chorobę meningokokową (zwłaszcza w postaci zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych): Dlatego Stała Komisja ds. Szczepień (STIKO) zaleca szczepienie przeciwko meningokokowi C - drugiej najczęstszej przyczynie choroby meningokokowej w Niemczech. dla każdego Polecany dla dzieci w drugim roku życia (od 12 miesiąca życia). To zalecenie dotyczące standardowych szczepień istnieje od 2006 roku.

Szczepienie przeciwko meningokokom B

Pierwsza szczepionka przeciwko najczęstszej przyczynie choroby meningokokowej w Niemczech – serogrupie B – pojawiła się na rynku w 2013 roku. Eksperci badają obecnie rutynowe stosowanie: W chwili obecnej dostępne dane dotyczące skuteczności i bezpieczeństwa szczepionki przeciwko meningokokom B nie są jeszcze wystarczające, aby zalecić ją – podobnie jak szczepienie przeciwko meningokokom C – jako szczepienie standardowe.

Dlatego lekarze zalecają tylko osobom z pewnymi chorobami podstawowymi szczepienie przeciwko meningokokom typu B. Eksperci zalecają również szczepienie przeciw meningokokom typu B osobom ze zwiększonym ryzykiem zakażenia (patrz następny rozdział).

Szczepienie przeciw meningokokom przeciwko serogrupom A, C, W135 i Y

Szczepionkę przeciwko meningokokom C można również podawać w postaci poczwórnej szczepionki, która zawiera również szczepionki przeciwko meningokokom A, W135 i Y (szczepienie ACWY). Ta forma szczepienia przeciw meningokokom jest zalecana dla dorosłych, młodzieży i dzieci, u których występuje zwiększone ryzyko zakażenia. Należą do nich na przykład:

Osoby z wrodzonym lub nabytym niedoborem odporności (np. brak śledziony)
Pracownicy laboratorium, którzy mogą mieć kontakt z tymi grupami serologicznymi meningokoków w miejscu pracy
Nieszczepione kontakty domowe osób, które mają ciężką infekcję jedną z wymienionych grup serologicznych (kontakty powinny być jak najszybciej zaszczepione, a także otrzymać antybiotyki)
Osoby podróżujące do krajów, w których te serogrupy regularnie powodują infekcje (zwłaszcza jeśli podróżnik może mieć bliski kontakt z miejscową ludnością, patrz poniżej)
Uczniowie i studenci przebywający na dłuższych pobytach w krajach, w których zaleca się szczepienie młodzieży, uczniów lub studentów (patrz poniżej)
Osoby w Niemczech w pobliżu niektórych ognisk lub z regionalnie zwiększonym występowaniem chorób z określonymi grupami serologicznymi, jeśli odpowiednie organy ds. zdrowia wydadzą odpowiednie zalecenia dotyczące szczepień

Eksperci zalecają szczepienie ACWY oraz szczepienie przeciwko meningokokom B dla tych grup ryzyka!

Szczepienie przeciw meningokokom: jak często jest szczepione?

STIKO zaleca standardowe szczepienie przeciwko meningokokom C wszystkim dzieciom w wieku od 12 do 23 miesięcy w pojedynczej dawce szczepienia. Jeśli rodzice spóźnią się na ten okres, powinni otrzymać szczepienie jak najszybciej przed ukończeniem 18. roku życia.

Nawet jeśli zalecenie STIKO dotyczące szczepienia przeciwko meningokokom C dotyczy dzieci w wieku 12 miesięcy i starszych, takie szczepionki są również dopuszczone dla niemowląt w pierwszym roku życia, a dokładniej od drugiego miesiąca życia. Jeśli jednak zostaniesz zaszczepiony w pierwszym roku życia, wymagane są dwie dawki szczepionki w odstępie co najmniej dwóch miesięcy. Ponadto zaleca się szczepienie przypominające na później.

Szczepienie przeciw meningokokom C często podaje się małym dzieciom jednocześnie z jednym z innych zalecanych szczepień standardowych (np. potrójne szczepienie przeciwko odrze, śwince, różyczce).

Dostępna jest szczepionka przeciwko meningokokom B, którą można wstrzyknąć od drugiego miesiąca życia (inna szczepionka przeciwko meningokokom B jest zatwierdzona dopiero od dziesiątego roku życia). Potrzebnych jest tutaj kilka dawek szczepionki:

Niemowlęta w wieku od dwóch do pięciu miesięcy otrzymują trzy dawki w odstępie czterech tygodni. We wszystkich pozostałych grupach wiekowych (dzieci starsze, młodzież, dorośli) do szczepienia podstawowego wystarczą dwie dawki szczepionki. Jeśli szczepienie przeciwko meningokokom B zostało podane w pierwszych dwóch latach życia, kolejne szczepienie jest konieczne później. Dokładny harmonogram szczepień oparty jest na informacjach dostarczonych przez producenta szczepionki.

W przypadku szczepień przeciwko meningokokom przeciwko serogrupom A, C, W135 i Y zależy to od zastosowanej szczepionki, czasu i sposobu podania szczepionki. Szczepionka jest zatwierdzona od szóstego tygodnia życia. Do piątego miesiąca życia wymagane są dwie dawki szczepienia w celu uodpornienia podstawowego (w odstępie dwóch miesięcy), potem zwykle tylko jedna.

Szczepionkę innego producenta można podawać od drugiego roku życia. Jedna dawka szczepionki wystarcza do wykonania podstawowego uodpornienia w każdej grupie wiekowej.

Szczepienie przeciw meningokokom jako szczepienie podróżne

Jak już wspomniano, szczepienie przeciw meningokokom może być również przydatne w przypadku niektórych podróży. Lekarz zwykle wstrzykuje szczepionkę ACWY. Wskazane może być również szczepienie przeciwko meningokokom typu B. Niemieckie Towarzystwo Medycyny Tropikalnej i Global Health e.V.zaleca szczepienie podróżne przeciwko meningokokom w następujących przypadkach:

Udaj się do afrykańskiego pasa na zapalenie opon mózgowych
Podróż do rozszerzonego pasa zapalenia opon mózgowych i wcześniejszych chorób (np. brak śledziony, niedobór odporności, chroniczne osłabienie nerek)
Wyjazdy na tereny z aktualnymi wybuchami epidemii (zalecenia Federalnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych),
Przynależność do grupy ryzyka o zwiększonym ryzyku infekcji (pracownicy ratunkowi, wojsko, personel medyczny)
Uczniowie/studenci przebywający na dłuższych pobytach w krajach z zalecanymi szczepieniami ogólnymi dla młodzieży i uczniów lub studentów (szczepionka wg zaleceń krajów docelowych)

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) do pasa zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, przynajmniej w części, a całkowicie do rozszerzonego pasa, należą: Senegal, Gambia, Gwinea Bissau, Gwinea, Mali, Mauretania, Burkina Faso, Wybrzeże Kości Słoniowej , Ghana, Togo, Benin, Niger, Czad, Nigeria, Kamerun, Afryka Środkowa, Sudan, Sudan Południowy, Etiopia i głównie do poszerzonego pasa Konga, Ugandy, Kenii i Erytrei. Do rozszerzonego pasa zapalenia opon mózgowych należą wyłącznie kraje Rwanda, Tanzania i Burundi.

Ponadto szczepienie przeciw meningokokom przeciwko serotypom A, C, W135 i Y jest obowiązkowe w przypadku pielgrzymek do Arabii Saudyjskiej (Mekka). Szczepienie należy podać nie później niż dziesięć dni przed wyjazdem, a następnie jest ważne przez osiem lat (w przypadku szczepienia skoniugowaną szczepionką).

Jeśli masz dzieci w wieku poniżej jednego roku, które podróżują do obszarów ryzyka i/lub cierpisz na choroby podstawowe, zapytaj swojego pediatrę lub lekarza podróży, czy konieczne jest szczepienie przeciwko meningokokom. W takim przypadku można podać szczepionkę ACWY, nawet jeśli w rzeczywistości nie została jeszcze zatwierdzona dla takich małych dzieci (stosowanie poza wskazaniami).

Szczepienie przeciw meningokokom: skutki uboczne

Szczepienie przeciw meningokokom często powoduje działania niepożądane w miejscu wstrzyknięcia (takie jak lekkie zaczerwienienie, obrzęk, ból). W ciągu pierwszych kilku dni mogą również pojawić się przejściowo ogólne objawy. Należą do nich na przykład gorączka, ból głowy, nudności, drażliwość (u niemowląt i małych dzieci), utrata apetytu, dolegliwości żołądkowo-jelitowe (np. biegunka, wymioty), zmęczenie, bóle mięśni i stawów oraz bóle rąk i nóg.

W rzadkich lub bardzo rzadkich przypadkach występują inne skutki uboczne. Na przykład, niektórzy ludzie reagują na szczepienie przeciw meningokokom objawami reakcji alergicznej (takimi jak chwilowy obrzęk twarzy, pokrzywka, wstrząs alergiczny). Dreszcze, sztywność mięśni lub stawów, skurcze (gorączka), zawroty głowy, omdlenia i zaburzenia widzenia występują rzadko lub bardzo rzadko.

W zależności od zastosowanej szczepionki przeciw meningokokom, rodzaj i prawdopodobieństwo możliwych działań niepożądanych są różne. Zapytaj swojego lekarza o bardziej szczegółowe informacje.

Szczepienie przeciw meningokokom: kiedy nie powinno się szczepić?

Ogólnie rzecz biorąc, do szczepień obowiązuje następująca zasada: Lekarze nie mogą szczepić, jeśli cierpisz na ostrą i/lub gorączkową (>38,5 stopnia Celsjusza) chorobę. Nawet w przypadku znanej nadwrażliwości na szczepionkę meningokokową lub jej składniki nie wolno przeprowadzać szczepień. Alergie odgrywają szczególnie ważną rolę w szczepionkach skoniugowanych: na przykład szczepionka przeciwko meningokokom typu C zawiera również białka z bakterii błonicy. Oznacza to, że jeśli pacjent miał w przeszłości reakcję alergiczną na szczepionkę przeciw błonicy, ta szczepionka przeciw meningokokom również nie może być podana. Zapytaj swojego lekarza o przeciwwskazania, które mogą się różnić w zależności od zastosowanej szczepionki.

Szczepienie przeciw meningokokom: koszt

Szczepienie przeciwko meningokokom C opłaca kasa chorych: Ponieważ jest to szczepienie standardowe, koszty są zobowiązane do pokrycia kosztów szczepienia przeciwko meningokokom.

Sytuacja wygląda inaczej w przypadku czterokrotnego szczepienia przeciwko serogrupom A, C, W135 i Y, a także w przypadku szczepienia przeciwko meningokokom B: koszty tego może pokryć kasa chorych, ale nie musi. Najlepiej więc zapytać o to kasę chorych przed planowanym szczepieniem. Na przykład wielu ubezpieczycieli pokrywa koszty szczepienia przeciwko meningokokom typu B dla pacjentów wysokiego ryzyka, którym STIKO zaleca szczepienie (np. osoby z brakiem śledziony). Niektóre firmy ubezpieczeniowe refundują również szczepienia podróżne.

Tagi.: Miesiączka gpp zdatność