Zapalenie mięśnia sercowego

i Martina Feichter, redaktor medyczny i biolog

Florian Tiefenböck studiował medycynę człowieka na LMU Monachium. Dołączył do jako student w marcu 2014 roku i od tego czasu wspiera redakcję artykułami medycznymi. Po uzyskaniu licencji lekarskiej i praktycznej pracy w zakresie chorób wewnętrznych w Szpitalu Uniwersyteckim w Augsburgu, od grudnia 2019 roku jest stałym członkiem zespołu i m.in. dba o medyczną jakość narzędzi

Więcej postów Floriana Tiefenböck

Martina Feichter studiowała biologię w aptece przedmiotowej w Innsbrucku, a także zanurzyła się w świecie roślin leczniczych. Stamtąd nie było daleko do innych tematów medycznych, które do dziś urzekają ją. Szkoliła się jako dziennikarka w Akademii Axel Springer w Hamburgu, a od 2007 roku pracuje dla - najpierw jako redaktor, a od 2012 jako niezależny pisarz.

Więcej o ekspertach Wszystkie treści są sprawdzane przez dziennikarzy medycznych.

Zapalenie mięśnia sercowego (zapalenie mięśnia sercowego) jest poważną chorobą. Często powstaje w wyniku infekcji grypopodobnych. Ich objawy są często ledwo rozpoznawalne, co utrudnia szybką diagnozę. W ciężkich przypadkach zapalenie mięśnia sercowego może powodować niewydolność serca lub ciężkie zaburzenia rytmu serca. Wtedy istnieje nawet ryzyko nagłej śmierci sercowej. Przeczytaj tutaj, jak rozpoznać zapalenie mięśnia sercowego, jak się rozwija i jak je leczyć.

Kody ICD dla tej choroby: Kody ICD to uznane na całym świecie kody diagnoz medycznych. Można je znaleźć np. w pismach lekarskich czy na zaświadczeniach o niezdolności do pracy. I09I51I41I01I40

Krótki przegląd

Co to jest zapalenie mięśnia sercowego? Zapalenie komórek mięśnia sercowego i zwykle otaczającej tkanki oraz naczyń krwionośnych zaopatrujących serce (tętnice wieńcowe). Jeśli stan zapalny rozprzestrzenia się również na osierdzie, nazywa się to zapaleniem osierdzia.
Objawy: często brak lub prawie żadne zauważalne objawy, takie jak nasilone kołatanie serca (palpitacje) i kołatanie serca; Możliwe bóle w klatce piersiowej, zaburzenia rytmu serca i objawy niewydolności serca w zaawansowanym zapaleniu mięśnia sercowego (takie jak zatrzymanie wody w podudziach)
Wyzwalacze: W zakaźnym zapaleniu mięśnia sercowego występują patogeny, takie jak wirusy (takie jak wirusy przeziębienia, grypy, opryszczki, odry lub Coxsackie) lub bakterie (np. patogeny zapalenia migdałków, szkarlatyny, błonicy lub zatrucia krwi). Niezakaźne zapalenie mięśnia sercowego występuje z powodu wadliwych reakcji immunologicznych, radioterapii lub leków.
Zagrożenia: Możliwe konsekwencje to patologicznie powiększony mięsień sercowy (kardiomiopatia rozstrzeniowa) z przewlekłą niewydolnością serca i ciężkimi zaburzeniami rytmu serca. Istnieje ryzyko nagłej śmierci sercowej.
Leczenie: przede wszystkim odpoczynek fizyczny i leżenie w łóżku, ewentualnie leki przeciwko patogenom zakaźnego zapalenia mięśnia sercowego (np. antybiotyki przeciwko bakteriom); Leczenie powikłań, np. leki obciążające serce na niewydolność serca (takie jak beta-blokery)
Rokowanie: Przy konsekwentnym fizycznym ograniczeniu zapalenie mięśnia sercowego zwykle leczy się bez konsekwencji. W przeciwnym razie istnieje ryzyko długotrwałych konsekwencji, takich jak niewydolność serca. Zapalenie mięśnia sercowego rzadko kończy się śmiercią.

Zapalenie mięśnia sercowego: objawy

Zapalenie mięśnia sercowego jest zwykle powodowane przez wirusy lub bakterie (zakaźne zapalenie mięśnia sercowego). Objawy takiej infekcji często poprzedzają zapalenie mięśnia sercowego. Mogą to być na przykład katar i kaszel, gorączka, ból głowy i bóle ciała. Jeśli objawom grypopodobnym towarzyszy narastające zmęczenie i wyczerpanie, osłabienie, zmniejszenie odporności lub duszność podczas wysiłku, należy zawsze brać pod uwagę możliwość zakaźnego zapalenia mięśnia sercowego.

W rzeczywistości objawy te są często jedynymi oznakami początku ostrego zapalenia mięśnia sercowego. Mogą również wystąpić objawy, takie jak utrata apetytu i wagi, a także bóle głowy i bóle ciała. Inne objawy zapalenia mięśnia sercowego mogą obejmować ból określany jako ból szyi lub ramion.

Jeśli objawy zapalenia mięśnia sercowego wystąpią kilka dni lub tygodni po infekcji grypopodobnej, zdecydowanie powinieneś udać się do lekarza!

Objawy serca

Normalnie zdrowy człowiek nie czuje swojego serca. Jednak, gdy mięsień sercowy jest w stanie zapalnym, niektórzy ludzie zauważają zwiększone kołatanie serca. Niektórzy zgłaszają również uczucie ucisku w klatce piersiowej (nietypowa dusznica bolesna) lub kołatanie serca. To potykanie się wyraża, że serce co jakiś czas chwieje się z kroku na krótki czas:

Serce ma zegar, który znajduje się w prawym przedsionku. Z tego tak zwanego węzła zatokowego w zdrowym sercu sygnały elektryczne rozchodzą się równomiernie po mięśniu sercowym i wywołują jego skurcz. Serce bije w skoordynowany sposób i równomiernie pompuje krew do krwiobiegu.

W przypadku zapalenia mięśnia sercowego generowane są dodatkowe sygnały elektryczne lub ich normalna transmisja jest opóźniona. Czasami impulsy nie są nawet przekazywane z przedsionka do komór (blok AV). W konsekwencji normalny rytm serca jest zaburzony. W niektórych przypadkach zapalenia mięśnia sercowego prowadzi to do przyspieszonego bicia serca (tachykardia) lub nieregularnego rytmu serca z przerwami.

Zapalenie mięśnia sercowego: wyzwalacze i przyczyny

W odniesieniu do przyczyn rozróżnia się zakaźne i niezakaźne zapalenie mięśnia sercowego.

Dzieje się tak w przypadku zapalenia mięśnia sercowego

W większości bezbolesne zapalenie mięśnia sercowego może znacznie osłabić mięsień sercowy i wywołać arytmie serca.

Zakaźne zapalenie mięśnia sercowego

Zapalenie mięśnia sercowego nazywane jest zakaźnym, jeśli jest spowodowane przez patogeny. Wirusy są zaangażowane w około 50 procent przypadków. Zakaźne zapalenie mięśnia sercowego często poprzedza banalna infekcja wirusowa (przeziębienie, infekcja grypopodobna, biegunka). W szczególności tak zwany wirus Coxsackie B jest często przyczyną wirusowego zapalenia mięśnia sercowego. Ale wiele innych wirusów, takich jak opryszczka, grypa, świnka, różyczka lub odra, może powodować zapalenie mięśnia sercowego.

W przypadku podejrzenia wirusowego zapalenia mięśnia sercowego wirus sprawczy jest określany tylko w wyjątkowych przypadkach. Byłoby to mało praktyczne – zwykle nie ma konkretnych leków przeciwko danym wirusom.

Bakterie mogą również powodować zapalenie mięśnia sercowego. Zwłaszcza w kontekście bakteryjnego zatrucia krwi (sepsa), w którym zastawki serca są już zajęte, stan zapalny może również rozprzestrzenić się na mięsień sercowy. Typowymi patogenami są tutaj tak zwane gronkowce. Inna grupa bakterii, paciorkowce, może również powodować zapalenie mięśnia sercowego. Obejmuje to na przykład czynniki wywołujące szkarlatynę lub zapalenie migdałków.

Inną bakteryjną przyczyną zapalenia mięśnia sercowego może być błonica. Borelioza rzadko jest przyczyną zapalenia mięśnia sercowego. Ich patogen, bakteria Borrelia burgdorferi, jest przenoszony przez ukąszenie kleszcza.

Infekcje grzybicze są również rzadko wyzwalaczem zakaźnego zapalenia mięśnia sercowego: Grzyby zwykle wywołują zapalenie mięśnia sercowego tylko wtedy, gdy układ odpornościowy pacjenta jest znacznie osłabiony. Tak jest na przykład w przypadku AIDS, chemioterapii czy stosowania leków immunosupresyjnych.

Inne rzadkie patogeny wywołujące zapalenie mięśnia sercowego to pasożyty, takie jak tasiemiec lisa lub organizmy jednokomórkowe, takie jak toksoplazmoza lub choroba Chagasa.

Niezakaźne zapalenie mięśnia sercowego

W niezakaźnym zapaleniu mięśnia sercowego żadne patogeny nie są wyzwalaczem. Zamiast tego przyczyną jest np. rozregulowanie układu odpornościowego. Układ odpornościowy skierowany jest przeciwko własnym strukturom organizmu, przez co rozwijają się tzw. choroby autoimmunologiczne. Należą do nich np. zapalenie naczyń, zapalenie tkanki łącznej i choroby reumatyczne. Takie choroby autoimmunologiczne mogą również prowadzić do zapalenia mięśnia sercowego (autoimmunologiczne zapalenie mięśnia sercowego).

Inną przyczyną niezakaźnego zapalenia mięśnia sercowego jest napromienianie klatki piersiowej w ramach radioterapii różnych nowotworów (takich jak rak płuc).

Leki rzadko powodują niezakaźne zapalenie mięśnia sercowego. Mogą to być na przykład antybiotyki penicylina i ampicylina, lek moczopędny hydrochlorotiazyd oraz lek obniżający ciśnienie krwi metylodopa.

Jeśli w ogóle nie możesz znaleźć wyzwalacza zapalenia mięśnia sercowego, lekarz mówi o tak zwanym idiopatycznym zapaleniu mięśnia sercowego Fiedlera.

Zapalenie mięśnia sercowego: zagrożenia

Zapalenie mięśnia sercowego niesie ze sobą poważne niebezpieczeństwa - zwłaszcza jeśli osoby dotknięte chorobą nie dbają o siebie wystarczająco lub mają wcześniej uszkodzone serce. Dzieje się tak, ponieważ zapalenie mięśnia sercowego może powodować ciężkie zaburzenia rytmu serca. Mają one poważne konsekwencje dla cyklu. Ponieważ serce potrzebuje spokojnego, stałego rytmu, aby po każdym uderzeniu serca ponownie napełnić się krwią, aby uzyskać kolejny silny skurcz.Jeśli bije zbyt szybko lub nieregularnie z powodu zapalenia mięśnia sercowego, nie może prawidłowo wypełnić ani opróżnić. Możliwą konsekwencją jest zapaść krążeniowa z nagłą śmiercią sercową.

U około co szóstego pacjenta zapalenie mięśnia sercowego wyzwala procesy przebudowy w sercu, które ostatecznie prowadzą do przewlekłej niewydolności serca: uszkodzone komórki mięśnia sercowego są przekształcane w tkankę bliznowatą (zwłóknienie), jamy serca (jamy, przedsionki) rozszerzają się. Lekarze mówią tutaj o kardiomiopatii rozstrzeniowej. Ściany nienormalnie powiększonego mięśnia sercowego są do pewnego stopnia „zużyte”, tak że nie mogą się już mocno kurczyć. Tak więc rozwinęła się trwała niewydolność serca. W ciężkich przypadkach zdolność pompowania serca może całkowicie zapaść. Tu również może wystąpić nagła śmierć sercowa.

Zapalenie mięśnia sercowego: badania i diagnoza

Jeśli podejrzewasz zapalenie mięśnia sercowego, Twój lekarz rodzinny lub specjalista kardiolog to właściwy kontakt. W razie potrzeby lekarz skieruje Cię do szpitala na dalsze badania.

Rozmowa lekarz-pacjent

Lekarz najpierw szczegółowo z Tobą porozmawia, aby zebrać Twoją historię medyczną (wywiad). Pyta o dokładne objawy i czy mogły one być poprzedzone infekcją (przeziębienie, grypa, biegunka itp.). Lekarz zapyta również, czy masz jakieś podstawowe schorzenia (szczególnie chorobę serca) lub czy przeszłaś już operację serca.

Badanie lekarskie

Po tym następuje dokładne badanie fizykalne. Lekarz będzie m.in. nasłuchiwał stetoskopem Twojego serca i płuc, stukał w klatkę piersiową oraz mierzy puls i ciśnienie krwi. Sprawdzi również, czy nie wykazujesz żadnych oznak początku niewydolności serca. Należą do nich na przykład zatrzymanie wody (obrzęki) w podudziach.

EKG (elektrokardiografia)

Kolejnym ważnym badaniem jest pomiar czynności elektrycznej mięśnia sercowego (elektrokardiografia, EKG). Można wykryć zmiany w czynności serca, takie jak te, które występują w zapaleniu mięśnia sercowego. Typowe jest przyspieszone bicie serca (palpitacje) i dodatkowe uderzenia (dodatkowe skurcze). Możliwe są również zaburzenia rytmu serca. Ponieważ odchylenia zwykle występują tylko tymczasowo, zaleca się długoterminowy pomiar czynności serca (długoterminowe EKG) - oprócz zwykłego krótkotrwałego EKG spoczynkowego.

USG serca

Za pomocą badania ultrasonograficznego serca (echokardiografia) lekarz może ocenić budowę i funkcję mięśnia sercowego. Na przykład może wykryć powiększone komory serca lub osłabienie pompy. W niektórych przypadkach zapalenia mięśnia sercowego płyn gromadzi się również między osierdziem a mięśniem sercowym. Taki wysięk osierdziowy można również wykryć w badaniu ultrasonograficznym.

Badanie krwi

Wartości stanu zapalnego we krwi (CRP, ESR, leukocyty) pokazują, czy w organizmie występuje stan zapalny. Oznaczane są również enzymy sercowe, takie jak troponina-T lub kinaza kreatynowa: są uwalniane z komórek, gdy komórki mięśnia sercowego są uszkodzone (np. w wyniku zapalenia mięśnia sercowego), a następnie są wykrywane w zwiększonych ilościach we krwi.

Jeśli we krwi znajdują się przeciwciała przeciwko określonym wirusom lub bakteriom, oznacza to odpowiednią infekcję. Jeśli zapalenie mięśnia sercowego jest wynikiem reakcji autoimmunologicznej, można wykryć odpowiednie autoprzeciwciała (przeciwciała przeciwko własnym strukturom organizmu).

rentgen

Prześwietlenie klatki piersiowej (prześwietlenie klatki piersiowej) może być wykorzystane do identyfikacji objawów niewydolności serca związanej z zapaleniem mięśnia sercowego. Serce zostaje wtedy powiększone. Ponadto może być widoczne zaleganie płynu w płucach, co jest spowodowane słabą siłą pompowania serca.

Rezonans magnetyczny (MRI)

Stosując rezonans magnetyczny (obrazowanie rezonansem magnetycznym), lekarz może odróżnić obszary serca objęte stanem zapalnym i uszkodzone od zdrowych. Skan MRI serca nazywa się MRI serca.

Usunięcie tkanki za pomocą cewnika sercowego

Czasami badanie za pomocą cewnika sercowego wykonuje się również, gdy mięsień sercowy jest w stanie zapalnym. Z mięśnia sercowego można pobrać niewielką próbkę tkanki (biopsja mięśnia sercowego). Jest badany w laboratorium pod kątem komórek zapalnych i patogenów.

Zapalenie mięśnia sercowego: leczenie

Leczenie zapalenia mięśnia sercowego zależy z jednej strony od objawów, az drugiej od wyzwalacza. Odpoczynek fizyczny i leczenie możliwej choroby podstawowej są podstawą leczenia zapalenia mięśnia sercowego.

Jeśli zapalenie mięśnia sercowego jest bardzo ciężkie, pacjent musi być leczony na oddziale intensywnej terapii. Można tam stale monitorować parametry życiowe, takie jak aktywność serca, puls, wysycenie tlenem i ciśnienie krwi.

Ochrona fizyczna

Szczególnie ważne jest w przypadku zapalenia mięśnia sercowego, aby pacjent całkowicie się oszczędził. Oznacza to, że musi unikać wszelkiego wysiłku fizycznego, na przykład w domu. Ponieważ zapalenie mięśnia sercowego może spowodować trwające całe życie uszkodzenie mięśnia sercowego i zastawek serca, jeśli jest dodatkowo napędzane stresem.

Jeżeli stan zapalny mięśnia sercowego jest ciężki, pacjenci trafiają do szpitala.

Nawet kilka tygodni po ostrej fazie choroby pacjent nie może się przemęczać. Lekarz decyduje, kiedy znów będzie możliwe pełne ćwiczenie. Dopóki istnieją oznaki niewydolności serca, pacjent jest niezdolny do pracy. Jeśli stresuje się ponownie przedwcześnie, ryzykuje nawrót i trwałe uszkodzenie.

Jeśli zapalenie mięśnia sercowego wymaga dłuższego leżenia w łóżku, istnieje ryzyko powstania zakrzepów krwi (zakrzepicy). Jako środek zapobiegawczy pacjentom podaje się antykoagulanty.

Leczenie przyczyny

Wirusy są najczęstszym patogenem wywołującym zakaźne zapalenie mięśnia sercowego. Jednak zwykle nie ma dostępnych leków przeciwwirusowych na takie wirusowe zapalenie mięśnia sercowego. Leczenie polega tutaj zasadniczo na odpoczynku i leżenia w łóżku.

Sytuacja jest inna w przypadku bakteryjnego zapalenia mięśnia sercowego: lekarz przepisuje antybiotyki przeciwko bakteriom wywołującym. Leki celowane można również stosować przeciwko innym patogenom, które w rzadkich przypadkach powodują zapalenie mięśnia sercowego. Należą do nich środki przeciwgrzybicze przeciw infekcjom grzybiczym i przeciwpierwotniacze przeciw pasożytom jednokomórkowym (takie jak czynniki wywołujące chorobę Chagasa).

W niektórych przypadkach można rozważyć inne terapie zapalenia mięśnia sercowego (czasami tylko w kontekście badań). Może to być np. podawanie kortyzonu. Działa przeciwzapalnie i hamuje układ odpornościowy. Może to być przydatne w przypadku zapalenia mięśnia sercowego, w którym na skutek rozregulowania układu odpornościowego (autoprzeciwciała) powstają przeciwciała przeciwko własnym strukturom organizmu.

Leczenie powikłań

Jednym z możliwych powikłań zapalenia mięśnia sercowego jest niewydolność serca. Wtedy lekarz może przepisać różne leki, na przykład inhibitory ACE, antagoniści receptora AT1 lub beta-blokery. Uwalniają słabe serce. To samo robią leki zwiększające poziom wody (diuretyki).

Czasami przy zapaleniu mięśnia sercowego serce bije tak nieregularnie i szybko, że zagraża zagrażająca życiu arytmia, taka jak częstoskurcz komorowy lub migotanie komór. W takim przypadku pacjenci mogą być tymczasowo zaopatrywani w zewnętrzny generator wstrząsów (defibrylator). W przypadku migotania komór urządzenie automatycznie emituje silny impuls elektryczny w celu przywrócenia prawidłowego rytmu serca. Na szczęście ten środek jest rzadko potrzebny.

Jeśli płyn nagromadził się w osierdziu podczas zapalenia mięśnia sercowego (wysięk osierdziowy), należy go odessać cienką, wydrążoną igłą (nakłucie osierdziowe).

W najgorszym przypadku zapalenie mięśnia sercowego uszkadza serce tak dotkliwie i trwale, że nie jest ono w stanie dłużej utrzymać swojej funkcji. Wtedy pacjent potrzebuje serca dawcy (przeszczepu serca).

Zapalenie mięśnia sercowego: przebieg choroby i rokowanie

Zapalenie mięśnia sercowego może wystąpić w każdym wieku i może również dotknąć młodych ludzi ze zdrowym sercem. Jeśli pacjenci konsekwentnie sprawują opiekę fizyczną, progresja choroby i rokowanie są zwykle dobre. Ogólnie rzecz biorąc, zapalenie mięśnia sercowego leczy się w ponad 80 procentach przypadków, nie pozostawiając trwałych uszkodzeń. Dotyczy to zwłaszcza wirusowego zapalenia mięśnia sercowego. U niektórych pacjentów na EKG (elektrokardiogram) można znaleźć nieszkodliwe dodatkowe uderzenia serca.

Problem z zapaleniem mięśnia sercowego polega na tym, że czasami nie powoduje ono prawie żadnego dyskomfortu. Dlatego wielu pacjentów nie dba o siebie w wystarczającym stopniu. Jest to szczególnie widoczne u młodych ludzi, którzy uprawiają sport pomimo zapalenia mięśnia sercowego. Możliwe konsekwencje to ciężkie zaburzenia rytmu serca, które mogą prowadzić do nagłej śmierci sercowej. Jednak to się rzadko zdarza.

Zapalenie mięśnia sercowego: czas trwania

Ostre zapalenie mięśnia sercowego trwa średnio około sześciu tygodni. W indywidualnych przypadkach czas trwania choroby zależy od rozległości stanu zapalnego i ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Bardzo trudno jest również stwierdzić, kiedy stan zapalny mięśnia sercowego został całkowicie wyleczony. Nawet jeśli osoba zainteresowana poczuje się całkowicie zdrowa po przezwyciężeniu zapalenia mięśnia sercowego, powinna odpoczywać przez kilka tygodni i unikać wysiłku fizycznego. To jedyny sposób na uniknięcie poważnych, długotrwałych skutków (takich jak niewydolność serca).

Przewlekłe zapalenie mięśnia sercowego

U niektórych pacjentów zapalenie mięśnia sercowego ma charakter przewlekły. Mięsień sercowy lub komora serca (zwłaszcza po lewej stronie) są powiększone (kardiomiopatia rozstrzeniowa). Ściany komory są zauważalnie cienkie i nie mogą już wywierać niezbędnej siły pompowania. W rezultacie serce jest ograniczone w swojej funkcji - rozwinęła się niewydolność serca (niewydolność serca). Nawet niewielki wysiłek (np. wchodzenie po schodach) powoduje, że dana osoba łatwo oddycha (duszność). Niewydolność serca zwykle wymaga leczenia lekami.

Zapalenie mięśnia sercowego: zapobieganie

Zapaleniu mięśnia sercowego można zapobiec poprzez szczepienie przeciwko chorobom zakaźnym i odnawianie tych szczepień zgodnie z planem. Należy postępować zgodnie z zaleceniami Stałej Komisji ds. Szczepień (STIKO) w Instytucie Roberta Kocha. Na przykład wskazane jest szczepienie przeciwko błonicy. Oprócz ryzyka zapalenia mięśnia sercowego ta bakteryjna choroba zakaźna niesie ze sobą również inne niebezpieczeństwa, takie jak ciężkie zapalenie płuc. W dzieciństwie szczepienie zwykle podaje się razem ze szczepieniami przeciwko tężcowi i polio.

Bardzo ważne jest również właściwe leczenie infekcji grypopodobnych. Przy każdej gorączce należy konsekwentnie unikać wysiłku fizycznego. To samo dotyczy nawet pozornie nieszkodliwego przeziębienia. Jeśli „przeciągniesz” taką infekcję, patogeny (wirusy lub bakterie) mogą łatwo rozprzestrzenić się do serca i wywołać zapalenie mięśnia sercowego.

Osoby, które wcześniej miały zapalenie mięśnia sercowego, są szczególnie narażone na jego ponowne wystąpienie (nawrót). Dlatego powinieneś być szczególnie ostrożny. Przede wszystkim należy unikać połączenia wysiłku fizycznego, stresu i alkoholu. Ponadto bakteryjne stany zapalne skóry i błon śluzowych należy wcześnie leczyć antybiotykami. Takie choroby są często przyczyną ponownego zapalenia mięśnia sercowego.