Porażenie słoneczne

Zaktualizowano

Carola Felchner jest niezależną pisarką w dziale medycznym oraz certyfikowanym doradcą ds. szkoleń i żywienia. Pracowała dla różnych magazynów specjalistycznych i portali internetowych, zanim została niezależną dziennikarką w 2015 roku. Przed rozpoczęciem stażu studiowała tłumaczenia pisemne i ustne w Kempten i Monachium.

Więcej o ekspertach Wszystkie treści są sprawdzane przez dziennikarzy medycznych.

Udar słoneczny (nasłonecznienie medyczne, helioza) jest spowodowany intensywnym promieniowaniem słonecznym na głowę – nagromadzenie ciepła w głowie podrażnia opony. W rezultacie objawy takie jak ból głowy, nudności i wymioty, a być może również gorączka i zaburzenia świadomości, pojawiają się zwykle kilka godzin później. Często udar słoneczny występuje u dzieci, a także u łysych mężczyzn. Przeczytaj więcej tutaj: Co zrobić w przypadku udaru słonecznego? Czy istnieją skuteczne domowe środki zaradcze? Kiedy musisz iść do lekarza?

Kody ICD dla tej choroby: Kody ICD to uznane na całym świecie kody diagnoz medycznych. Można je znaleźć np. w pismach lekarskich czy na zaświadczeniach o niezdolności do pracy. T67

Udar słoneczny: szybkie odniesienie

Co zrobić w przypadku udaru słonecznego? Poszkodowanego wyprowadzić w cień, podnieść górną część tułowia/głowy, napoić, schłodzić głowę, uspokoić
Ryzyko udaru słonecznego: Ciężki udar słoneczny może powodować obrzęk mózgu (obrzęk mózgu), a w skrajnych przypadkach śmierć.
Kiedy do lekarza Jeśli występują oznaki silnego udaru słonecznego lub obrzęku mózgu (pogorszenie stanu, zaburzenia świadomości, drgawki itp.)

Ostrożność!

Objawy udaru słonecznego zwykle pojawiają się dopiero po długim przebywaniu na słońcu.
Szczególnie nie zostawiaj dzieci z udarem słonecznym samych.
Środki przeciwbólowe, takie jak diklofenak lub ibuprofen, należy przyjmować wyłącznie po konsultacji z lekarzem.
Zadzwoń po karetkę, jeśli ofiara straci przytomność lub ma drgawki.

Udar słoneczny: objawy

Jeśli na głowę lub szyję dostanie się zbyt dużo słońca, może dojść do udaru słonecznego. Spustem są długofalowe promienie cieplne (promienie podczerwone) w świetle słonecznym. Mogą miejscowo nagrzewać głowę, co podrażnia opony, a w ciężkich przypadkach wpływa na sam mózg. Jak rozpoznać udar słoneczny można znaleźć w artykule Udar słoneczny – objawy.

Udar słoneczny: co robić?

Istnieje wiele rzeczy, które możesz zrobić sam z udarem słonecznym. Zależy to między innymi od jego nasilenia, co pomaga w przypadku udaru słonecznego. Następujące środki pierwszej pomocy są prawidłowe i ważne:

Cień: Zabierz osobę dotkniętą chorobą w chłodne, zacienione miejsce, najlepiej w chłodnym, zaciemnionym pomieszczeniu.
Prawidłowe ustawienie: Ułóż osobę na plecach z lekko uniesioną głową i górną częścią ciała, aby odciążyć głowę i szyję. Na przykład podłóż poduszkę. Wskazany jest odpoczynek w łóżku.
Zimne okłady: Powinny one chłodzić głowę i szyję, ewentualnie tułów danej osoby. Możesz również użyć kostek lodu lub „chłodnych okładów” lub „opakowań z lodem”, ale nigdy nie kładź ich bezpośrednio na skórze, ale zawsze z warstwą materiału pomiędzy (ryzyko odmrożenia!).
Uspokój się: szczególnie dzieci z udarem słonecznym należy uspokoić i nie zostawiać same do czasu ustąpienia nieprzyjemnych objawów.
Pij dużo: Upewnij się, że dana osoba pije wystarczającą ilość płynów (ale nie lodowatą!), pod warunkiem, że nie ma zaburzeń świadomości.
Połączenie alarmowe: Wezwać pogotowie ratunkowe, jeśli pacjent straci przytomność, nie poprawi się szybko, a nawet wyraźnie się pogorszy.

Środki przeciwbólowe, takie jak ibuprofen lub diklofenak, należy podawać wyłącznie jako pierwszą pomoc w przypadku udaru słonecznego po konsultacji z lekarzem. Leków tych nie wolno stosować w przypadku bardzo silnego udaru słonecznego lub udaru cieplnego – należy natychmiast powiadomić lekarza pogotowia!

Udar słoneczny: domowe środki zaradcze i homeopatia

Oprócz środków wymienionych powyżej, niektóre domowe środki zaradcze mogą również pomóc w łagodnym udarze słonecznym. Na przykład można zrobić kompresy z zimnego twarogu lub jogurtu na głowę i szyję pacjenta. To nie tylko chłodzi, ale może też ukoić zaczerwienioną od słońca skórę.

Jeśli ekspozycja na słońce wiązała się z obfitym poceniem się, osoba zainteresowana mogła stracić wiele minerałów. Następnie możesz wmieszać łyżeczkę soli w filiżance schłodzonej herbaty lub szklance wody i pozwolić osobie ją wypić. Jeśli to konieczne, roztwór elektrolitów z apteki może być również przydatny, aby zrekompensować utratę soli z powodu silnego pocenia się (lub wymiotów).

Niektórzy ludzie ufają wsparciu homeopatii w przypadku różnych dolegliwości. Na przykład uważa się, że leki homeopatyczne Natrium carbonicum, Belladonna i Glonoinum są pomocne w leczeniu udaru słonecznego. Efekt homeopatii nie został jeszcze naukowo udowodniony.

Udar słoneczny: ryzyko

Typowymi objawami udaru słonecznego są takie objawy, jak zaczerwienienie, gorąca głowa, ból głowy, zawroty głowy i zmęczenie. Możliwe są również nudności, wymioty i lekka gorączka.

W przypadku silnego udaru słonecznego podrażnienie i zapalenie opon mózgowych może powodować ból głowy i szyi, gdy tylko pochyli się do przodu. Dodatkowo mięśnie karku napinają się, co utrudnia zginanie (sztywność karku). Lekarze nazywają te objawy „meningizmem”.

Jednak w przypadku udaru słonecznego krążenie zwykle nie jest zaburzone. Dlatego bardzo rzadko istnieje zagrożenie życia, na przykład w przypadku tak zwanego obrzęku mózgu, będącego powikłaniem ciężkiego udaru słonecznego. Rozumie się przez to nagromadzenie płynu w tkance mózgowej: procesy zapalne podczas udaru słonecznego sprawiają, że ściany naczyń krwionośnych stają się bardziej przepuszczalne, dzięki czemu więcej płynu ucieka do tkanki – mózg puchnie i naciska na ścianę czaszki, która jednak nie mogę uciec. Im wyraźniejszy obrzęk mózgu, tym wyższe ciśnienie wewnątrz czaszki. Może to uszkodzić wrażliwe komórki mózgowe. Dodatkowo wysokie ciśnienie ściska najdrobniejsze naczynia krwionośne, co wpływa na zaopatrzenie komórek nerwowych.

Oprócz bólów głowy, nudności, wymiotów i zawrotów głowy wzrost ciśnienia śródczaszkowego może wywołać między innymi następujące objawy:

Napady (napady)
Zaburzenia świadomości (takie jak splątanie, senność, a nawet śpiączka)
zmniejszony oddech do zatrzymania oddechu (depresja oddechowa)

Oznaki udaru słonecznego u małych dzieci

Niemowlęta i małe dzieci są szczególnie podatne na udar słoneczny ze względu na cieńsze włosy na głowach i cieńsze kości czaszki. U małych dzieci, które jeszcze nie potrafią mówić, typowe objawy udaru słonecznego są zwykle trudniejsze do zauważenia. Rodzice powinni więc zwracać uwagę, czy ich potomstwo zachowuje się nienormalnie po przebywaniu na słońcu. W przypadku niemowląt obejmuje to na przykład piskliwy krzyk lub odmowę jedzenia. Dodatkowo rodzice mogą wykorzystać grzbiet dłoni, aby wyczuć, czy głowa dziecka nie jest przegrzana.

Udar słoneczny: kiedy iść do lekarza?

Zwrócenie się o poradę lekarską zależy od tego, jak ciężki jest udar słoneczny i jak rozwija się stan pacjenta. Objawy zwykle ustępują w ciągu kilku godzin do maksymalnie dwóch dni. Dorośli często wracają do zdrowia szybciej niż dzieci.

Jeśli jednak stan osoby zainteresowanej nie poprawi się lub nawet pogorszy się aż do utraty przytomności, należy natychmiast zabrać pacjenta do lekarza lub wezwać lekarza pogotowia!

Udar słoneczny: badania lekarskie

W przypadku podejrzenia udaru słonecznego lekarz najpierw zbierze historię medyczną (wywiad). Oznacza to: Zadaje pacjentowi lub rodzicom (w przypadku dzieci dotkniętych chorobą) różne pytania, które są ważne dla diagnozy. Przykłady:

Jak długo Ty/Twoje dziecko przebywacie na słońcu?
Jakie miałeś skargi?
Kiedy dokładnie pojawiły się objawy?
Czy zauważyłeś jakiekolwiek zaburzenia świadomości, takie jak dezorientacja u Twojego/Twojego dziecka?
Czy są jakieś znane schorzenia?

Badania fizykalne

W kolejnym kroku lekarz mierzy temperaturę ciała pacjenta, ciśnienie krwi i tętno. W przypadku udaru słonecznego wszystkie trzy parametry zwykle nie rzucają się w oczy. Znaczenie ma również temperatura skóry na głowie lub czole. Często zwiększa się wraz z udarem słonecznym. Skóra głowy może być również widocznie zaczerwieniona.

Lekarz sprawdza również, czy opony nie są podrażnione. Oznaką tego są boleśnie napięte mięśnie szyi, które utrudniają lub uniemożliwiają pacjentowi opuszczenie podbródka w kierunku mostka (meningizm). Inną wskazówką jest tzw. znak Brudzińskiego. Lekarz energicznie podnosi głowę pacjenta leżącego na plecach w kierunku klatki piersiowej.W przypadku podrażnienia opon mózgowo-rdzeniowych pacjent odruchowo ściąga nogi w celu zmniejszenia napięcia błon rdzenia kręgowego.

Dodatkowo lekarz za pomocą prostych pytań sprawdzi orientację pacjenta względem czasu i miejsca oraz zbada odruchy pnia mózgu (np. odruch źreniczny).

Dalsze badania zwykle nie są konieczne w przypadku udaru słonecznego. Dodatkowe badania są przydatne tylko wtedy, gdy krążenie pacjenta jest niestabilne lub gdy lekarz podejrzewa zwiększone ciśnienie śródczaszkowe.

Badania w podejrzeniu obrzęku mózgu

Jeśli istnieje podejrzenie zwiększonego ciśnienia śródczaszkowego z powodu obrzęku mózgu, procedury obrazowania, takie jak tomografia komputerowa (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI), mogą zapewnić przejrzystość.

Jeżeli badania te nie wykazują oznak zwiększonego ciśnienia śródczaszkowego, badany jest płyn nerwowy (płyn). W przypadku bakteryjnej lub wirusowej przyczyny objawów w alkoholu można znaleźć typowe ślady, ale w przypadku udaru słonecznego stwierdzenie jest normalne. Próbkę wody nerwowej pobiera się za pomocą nakłucia z likieru.

Wykluczenie innych przyczyn

Podczas swoich badań lekarz musi wziąć pod uwagę, że objawy, takie jak te spowodowane udarem słonecznym, mogą wystąpić również z innymi chorobami. Obejmują one:

Zapaść cieplna i udar cieplny: Te dwa obrazy kliniczne są podobne do ciężkiego udaru słonecznego. Rozróżnienie jest jednak bardzo ważne, ponieważ zapaść cieplna i udar cieplny wymagają innego leczenia.
Neuroborelioza i KZŻ: Obie infekcje są przenoszone przez kleszcze. Między innymi mogą powodować objawy podobne do udaru słonecznego, takie jak zaczerwienienie skóry (choroba z Lyme), gorączka, osłabienie i złe samopoczucie.
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych: Udarowi słonecznemu często towarzyszy lekkie zapalenie opon mózgowych. Mogą wtedy wystąpić objawy podobne do bakteryjnego lub wirusowego zapalenia opon mózgowych. Zazwyczaj jednak bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, w przeciwieństwie do udaru słonecznego, wiąże się z wysoką gorączką.
Udar: Występuje, gdy dopływ krwi do części mózgu jest gwałtownie przerwany (np. przez zakrzep). Możliwe objawy to na przykład silne bóle głowy, senność i zawroty głowy - objawy, które mogą wystąpić również w przypadku udaru słonecznego.

Udar słoneczny: leczenie przez lekarza

Leczenie udaru słonecznego opiera się na jego nasileniu. Udar słoneczny można z reguły dobrze leczyć samemu (leżeć w łóżku w chłodnym, zaciemnionym pokoju, dużo pić itp.). W ciężkich przypadkach (takich jak zaburzenia świadomości) konieczne jest leczenie w szpitalu, być może nawet na oddziale intensywnej terapii.

Lekarz może na przykład podać pacjentowi napary stabilizujące krążenie. Niektóre leki pomagają między innymi przy zwiększonym ciśnieniu śródczaszkowym. Napady padaczkowe, które mogą wystąpić w wyniku ciężkiego udaru słonecznego, można również leczyć lekami.

Zapobiegaj udarowi słonecznemu

Oczywiście udar słoneczny występuje znacznie częściej latem, kiedy ludzie spędzają dużo czasu na świeżym powietrzu – czy to opalając się, ćwicząc, wędrując po górach, czy jeżdżąc kabrioletem. Szczególnie zagrożone są osoby, które mają niewiele włosów ochronnych na głowie lub nie mają ich wcale. Są to głównie niemowlęta i małe dzieci, ale także osoby z łysiną. Zwłaszcza te grupy ryzyka nie powinny przebywać zbyt długo w palącym słońcu. Jest to szczególnie ważne w najbardziej słonecznej porze dnia, co oznacza: unikaj południowego słońca. W świecie anglojęzycznym istnieje proste motto: „Między jedenastą a trzecią zostań pod drzewem”, po niemiecku: Między 11 a 15 pozostań pod drzewem (czyli w cieniu).

Jeśli nie da się uniknąć (długiego) przebywania na słońcu, należy przynajmniej założyć czapkę. Z drugiej strony filtry przeciwsłoneczne (np. dla niemowląt lub łysych) są nieskuteczne jako ochrona głowy. Tylko częściowo blokuje promienie ultrafioletowe, ale nie promienie cieplne (podczerwone), które powodują udar słoneczny. Tylko nakrycia głowy, takie jak szalik, czapka lub czapka mogą w tym pomóc.

Szczególnie polecane jest nakrycie głowy, które nie przepuszcza promieni słonecznych do czaszki, a tym samym zapobiega jej nagrzewaniu. Są to głównie nakrycia głowy w jasnych kolorach: odbijają większość światła słonecznego. Oznacza to, że głowa nie może się tak mocno nagrzewać pod spodem, jak np. pod czarnymi tkaninami. To skuteczny sposób na zapobieganie udarom słonecznym.

Tagi.: spać wywiad Choroby