Przetoka dentystyczna
Tanja Unterberger studiowała dziennikarstwo i nauki o komunikacji w Wiedniu. W 2015 roku rozpoczęła pracę jako redaktor medyczny w w Austrii. Oprócz pisania tekstów specjalistycznych, artykułów z czasopism i newsów, dziennikarz ma również doświadczenie w podcastingu i produkcji wideo.
Więcej o ekspertach Wszystkie treści są sprawdzane przez dziennikarzy medycznych.Często przyczyną przetoki zęba jest bakteryjne zapalenie korzenia zęba. Początkowo przetoka w jamie ustnej nie powoduje żadnych zauważalnych objawów. Z biegiem czasu osoby dotknięte chorobą odczuwają ucisk na ząb i lekki ból. Dodatkowo dziąsła są nienaturalnie zaczerwienione. Przetoki zębowe zwykle nie goją się same i wymagają leczenia przez stomatologa. Możesz dowiedzieć się więcej o przyczynach, objawach i leczeniu tutaj!
Kody ICD dla tej choroby: Kody ICD to uznane na całym świecie kody diagnoz medycznych. Można je znaleźć np. w pismach lekarskich czy na zaświadczeniach o niezdolności do pracy. K04
Krótki przegląd
- Opis: Połączenie między jamą wypełnioną ropą, np. wywołaną stanem zapalnym korzenia zęba, a jamą ustną
- Objawy: Na początku występuje lekki obrzęk i zaczerwienienie dziąseł oraz uczucie ucisku na ząb; Z biegiem czasu ból narasta, aż ropa spłynie do jamy ustnej przez przetokę zębową.
- Przyczyny: Przyczyną przetok zębowych jest zwykle zapalenie zęba, korzenia zęba lub wierzchołka korzenia zęba.
- Rokowanie: Przy odpowiednim leczeniu szanse na wyzdrowienie są dobre. Nieleczona przetoka może prowadzić do utraty zębów i uszkodzenia kości szczęki na dłuższą metę.
- Leczenie: jak najwcześniej; Leczenie antybiotykami; Usunięcie zapalnego wierzchołka korzenia, prawdopodobnie wyciągając dotknięty ząb; Przetokę otwiera się drobnym zabiegiem chirurgicznym
- Diagnoza: Porozmawiaj z lekarzem (wywiad), badanie fizykalne (np. badanie zębów i jamy ustnej, badanie zimnem na zaatakowanym zębie, prześwietlenie)
- Zapobieganie: Staranna, codzienna higiena jamy ustnej; Rzuć palenie, regularne wizyty kontrolne u dentysty, zdrowy tryb życia
Co to jest przetoka zębowa?
Przetoki zębowe to nienaturalne, rurkowate przejścia lub połączenia między jamą wypełnioną ropą a błoną śluzową jamy ustnej (np. dziąseł). Przetoki są używane, aby umożliwić przepływ lub odpływ płynów, takich jak ropa, która zebrała się w jamach tkankowych z powodu stanu zapalnego. Zasada jest porównywalna z kanałem odwadniającym.
Przetoki na zębie lub dziąśle zwykle rozwijają się z powodu infekcji bakteryjnej korzenia zęba lub czubka zęba. Ząb jest zwykle uszkadzany przez próchnicę, co oznacza, że bakterie i inne patogeny wnikają do korzenia zęba i namnażają się.
To powoduje stan zapalny w tkance. W miarę postępu tworzy się kieszeń ropy. Przy zwiększonym ciśnieniu przetoka zębowa otwiera się i ropna wydzielina wypływa z ogniska zakażenia (podstawy przetoki) przez kanał przetoki do jamy ustnej.
Przetoki występują nie tylko w jamie ustnej, ale wszędzie na ludzkim ciele. Przykładami są przetoki odbytu, przetoki jelitowe lub przetoki pochwowe.
Czym różnią się od siebie przetoki, ropnie zębowe i afty?
Przetoki zębowe, ropnie i afty różnią się przyczyną i budową. Afty są bolesnym, ale w większości nieszkodliwym uszkodzeniem błony śluzowej jamy ustnej. Rozwijają się w wyniku silnej reakcji układu odpornościowego, która powoduje obumieranie tkanek. Wyzwalaczami są na przykład choroby, urazy lub stres. Afty zwykle goją się same w ciągu kilku tygodni.
Przetoki i ropnie są zwykle wywoływane przez bakterie, które atakują tkanki jamy ustnej, tam się namnażają i wywołują stan zapalny. Podczas gdy powstająca ropa w przetoce często opróżnia się sama, jeśli ciśnienie jest zbyt wysokie, w ropniu ognisko zapalenia jest otoczone przez otaczającą tkankę. Ropień należy zawsze otworzyć chirurgicznie.
Zarówno przetoki zębowe, jak i ropnie na zębie, jeśli nie są leczone, czasami prowadzą do powikłań, takich jak utrata zęba lub zapalenie kości szczęki. W rzadkich przypadkach istnieje ryzyko zagrażającego życiu zatrucia krwi (posocznicy). Ryzyko występuje wtedy, gdy przetoka zostaje zatkana, otorbiona i staje się ropniem. Jeśli nie zostanie to wyleczone na czas, patogeny z akumulacji ropy w ropniu mogą rozprzestrzeniać się przez krwioobieg w ciele i powodować zatrucie krwi.
Podczas gdy ropnie i afty zwykle tworzą się w całej jamie ustnej, na przykład na podniebieniu lub na języku, przetoki zębowe zwykle rozwijają się tylko na dziąsłach nad poszczególnymi zębami.
Jak rozpoznać przetokę w jamie ustnej?
Przetoka zębowa występuje zwykle tylko na jednym zębie w żuchwie lub szczęce górnej. Na początku objawy są bardzo łagodne. Często osoby dotknięte chorobą początkowo odczuwają jedynie obrzęk dziąseł i uczucie ucisku lub napięcia na zębie. Nad zębem na błonie śluzowej jamy ustnej tworzy się małe, przypominające pęcherz uniesienie, które wypełnia się ropą. Obszar objęty stanem zapalnym jest nienaturalnie czerwony i czasami delikatny w dotyku.
Jeśli nagromadzi się zbyt dużo ropy i ciśnienie w przetoce zęba stanie się zbyt duże, w końcu pęknie i ropa przedostanie się do jamy ustnej przez przewód przetoki. Zwykle ból ustępuje na krótki czas. Jednak sama przetoka nie ustępuje i po krótkim czasie ponownie wypełnia się ropą.
Im bardziej stan zapalny postępuje, tym bardziej zwykle narasta ból. Nawet delikatne dotknięcie językiem dotkniętego obszaru jest często odbierane jako bolesne przez osoby z przetoką zębową. Osoby dotknięte chorobą często odczuwają pulsowanie zęba.
Ponieważ objawy zwykle ustępują po pęknięciu przetoki, osoby dotknięte chorobą często nie konsultują się z dentystą przez kilka tygodni, a nawet miesięcy. Niektórzy chorzy mają przetokę zębową przez lata przed pójściem do dentysty.
Aby przyspieszyć gojenie i uniknąć szkód następczych, należy jak najszybciej skonsultować się z dentystą, jeśli wystąpią objawy.
Dlaczego dostajesz przetokę zębową?
Najczęstszą przyczyną przetoki zębowej w jamie ustnej jest bakteryjne zapalenie korzenia zęba, a dokładniej czubka korzenia zęba. Bakterie (zwłaszcza paciorkowce i gronkowce) zwykle dostają się do korzenia zęba, gdy ząb został już uszkodzony, np. przez próchnicę. Jeśli zapalenie pozostaje nieleczone przez długi czas, przetoka zębowa ostatecznie utworzy się nad zębem w stanie zapalnym.
Kieszenie dziąseł, które powstają w wyniku zapalenia dziąseł (zapalenie dziąseł), są również możliwymi wyzwalaczami przetok zębowych. Dzieje się tak na przykład, gdy zęby nie są dokładnie myte i w rezultacie na dziąsłach gromadzi się więcej bakterii. Bakteryjne zapalenie aparatu trzymającego zęby (zapalenie przyzębia) jest również możliwą przyczyną powstawania przetok w jamie ustnej.
Palenie, złe odżywianie (np. dużo cukru) i zła higiena jamy ustnej również zwiększają ryzyko wystąpienia przetok i jednocześnie spowalniają gojenie. Inne czynniki ryzyka to: zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, zapalenie zębów, osłabiony układ odpornościowy oraz urazy jamy ustnej i gardła.
Kogo dotyczy?
Przetoki zębowe, które są spowodowane infekcjami zębów, korzeni zębów i struktur podtrzymujących zęby, dotykają głównie osoby w wieku od 20 do 40 lat. Jednak przetoki zębowe pojawiają się w każdym wieku, także u dzieci i młodzieży.
Ponadto infekcje jamy ustnej częściej dotykają osoby z wcześniejszymi chorobami (takimi jak cukrzyca, astma oskrzelowa) lub osoby z obniżoną odpornością (np. po przeszczepie komórek macierzystych lub chemioterapii), a także nałogowi palacze i alkoholicy.
Jak niebezpieczne są przetoki w jamie ustnej?
Przy wczesnym leczeniu szanse na wyleczenie z przetok zębowych są dobre. Jednak osoby dotknięte chorobą zwykle nie odwiedzają dentysty, dopóki objawy się nie pogorszą. To opóźnia gojenie.
Jeśli pacjenci nie zgłoszą się do leczenia, stan zapalny może dalej postępować. Otwarta rana jest ciągle zakażana bakteriami. Zapalenie rozprzestrzenia się i może również uszkodzić kość szczękową.
W rzadkich przypadkach przetoka zostaje zablokowana, otorbiona i staje się ropniem. Wtedy istnieje ryzyko, że bakterie z nagromadzonej ropy w ropniu rozprzestrzenią się przez krew w organizmie i wywołają zatrucie krwi (sepsę). Dotyczy to szczególnie ropni, które nie są leczone lub nie są leczone na czas.
Sepsa zagraża życiu osób dotkniętych chorobą, ponieważ w ciężkich przypadkach prowadzi do niewydolności ważnych narządów, takich jak serce czy nerki. Pacjenci potrzebują jak najszybciej leczenia w szpitalu, zwykle na oddziale intensywnej terapii.
Przetoki zębowe czasami pojawiają się ponownie pomimo leczenia. Wtedy konieczne jest nowe leczenie u dentysty.
Dopóki stan zapalny nie zostanie całkowicie wyleczony, nadal istnieje ryzyko nawrotu przetok.
Jak leczy się przetokę zębową?
Dentysta zwykle leczy przetokę zębową antybiotykami, aby powstrzymać rozprzestrzenianie się bakterii. Osoby dotknięte chorobą przyjmują je codziennie w postaci tabletek. Lekarz określa dawkowanie i stosowanie, w zależności od stopnia zaawansowania stanu zapalnego.
W celu konkretnego zwalczenia stanu zapalnego i uniknięcia oporności na antybiotyki czasami konieczne jest oznaczenie patogenu w laboratorium (antybiogram).
Jeśli przyczyną przetoki zęba jest stan zapalny korzenia zęba, lekarz usuwa dotkniętą część wierzchołka korzenia (resekcja wierzchołka korzenia). W niektórych przypadkach konieczne jest całkowite usunięcie zęba, aby zatrzymać stan zapalny.
W zależności od stopnia zaawansowania stanu zapalnego, jego miejsca i stopnia nagromadzenia ropy, lekarz otwiera przetokę zębową skalpelem. Odrętwia dotknięty obszar miejscowym środkiem znieczulającym (znieczulenie miejscowe) i otwiera przetokę przez małe nacięcie.
Powoduje to spływanie ropy do jamy ustnej, w razie potrzeby lekarz odsysa ropę, która pozostała w ranie za pomocą małego urządzenia ssącego. Nawet po tej procedurze lekarz zwykle przepisuje antybiotyki, aby przyspieszyć gojenie i zmniejszyć ryzyko ponownego zapalenia.
Jeśli stan zapalny jest zlokalizowany, przyczyna stanu zapalnego została wyeliminowana i nie ma innych czynników ryzyka (np. niedoboru odporności), lekarz czasami rezygnuje z antybiotyków.
Często te środki są wystarczające do wygojenia przetoki zębowej. Jednak w niektórych przypadkach przetoki zębowe powracają pomimo leczenia (np. na zębie leczonym korzeniowo lub po ekstrakcji zęba). Wtedy konieczna jest nowa wizyta u dentysty.
W żadnym wypadku nie należy samodzielnie nakłuwać ani wyciskać przetoki zęba. Może to pogorszyć stan zapalny i opóźnić gojenie.
Chociaż przyczyny przetoki zębowej nie da się usunąć za pomocą prostych domowych środków, w niektórych przypadkach można w pewnym stopniu złagodzić objawy. Płukanie herbatą z rumianku pomaga niektórym pacjentom z przetokami zębowymi. Olejek goździkowy, który nakłada się na zamkniętą przetokę za pomocą bawełnianego wacika, również pomaga zwalczyć objawy.
Działanie tych domowych środków nie zostało odpowiednio udowodnione naukowo. Przed użyciem poproś o poradę swojego dentystę.
Po leczeniu przetoki zębowej konieczne jest regularne kontrolowanie procesu gojenia przez dentystę, aż do ustąpienia objawów. W ten sposób osoby dotknięte chorobą zmniejszają ryzyko powikłań i zapobiegają ponownemu zapaleniu.
Jak lekarz stawia diagnozę?
W przypadku bólu zęba i objawów w obrębie jamy ustnej pierwszym punktem kontaktu jest stomatolog. Najpierw prowadzi szczegółową rozmowę z osobą zainteresowaną (wywiad). Lekarz pyta np. od jak dawna objawy występowały i czy dana osoba odczuwa ból lub inne objawy (np. gorączkę).
Następnie bada okolice zębów i ust. W tym celu bada zęby i jamę ustną pod kątem nieprawidłowości widzenia, takich jak obrzęk, nienaturalne zaczerwienienie, przebarwienia czy urazy.
Następnie zwykle wykonuje test na zimno. Za pomocą tego testu lekarz może szybko określić, czy korzeń zęba lub nerw zębowy jest nadal nienaruszony, uszkodzony lub już umarł. Aby to zrobić, lekarz dotyka dotkniętego zęba bawełnianym wacikiem, który wcześniej schłodził zimnym sprayem. Jeśli nerw jest nadal nienaruszony, osoby dotknięte chorobą są wrażliwe na zimno. Z martwym nerwem pacjenci nie odczuwają już zimna.
Dentysta następnie wykonuje zdjęcia rentgenowskie szczęki. Potrafi wtedy stwierdzić, jak daleko posunęło się zapalenie i czy kość szczęki została już zaatakowana.
W przypadku powikłań, takich jak zapalenie kości szczęki, dentysta może skierować Cię do chirurga jamy ustnej lub chirurga szczękowo-twarzowego. W razie potrzeby lekarz przeprowadzi dalsze badania, takie jak USG (sonografia), tomografia komputerowa (CT) lub tomografia rezonansu magnetycznego (MRT) w celu oceny rozprzestrzeniania się stanu zapalnego i ewentualnego uszkodzenia kości szczęki.
Jak zapobiegać przetoce zębowej?
Aby zapobiec przetoce zębowej, dentyści zalecają jak najszybsze leczenie zapalenia zęba lub korzenia zęba. Osoby dotknięte chorobą najlepiej skontaktować się z dentystą przy pierwszych objawach, takich jak uczucie ucisku, obrzęk i/lub lekki ból.
Środki zapobiegawcze zapewniają również, że przetoka nie rozwinie się w pierwszej kolejności. Zwróć uwagę na następujące kwestie:
- Dbaj o dokładną, codzienną higienę jamy ustnej i zębów.
- Oczyść trudno dostępne miejsca i przestrzenie między zębami za pomocą nici dentystycznej.
- Co najmniej raz, najlepiej dwa razy w roku, kontroluj zęby u dentysty.
- Co najmniej raz w roku zleć swojemu dentyście profesjonalne czyszczenie zębów.
- Wzmocnij swój układ odpornościowy: jedz zbilansowaną dietę, regularnie ćwicz, unikaj stresu i utrzymuj kontakty towarzyskie.
