Niedobór szczepionek

Florian Tiefenböck studiował medycynę człowieka na LMU Monachium. Dołączył do jako student w marcu 2014 roku i od tego czasu wspiera redakcję artykułami medycznymi. Po uzyskaniu licencji lekarskiej i praktycznej pracy w zakresie chorób wewnętrznych w Szpitalu Uniwersyteckim w Augsburgu, od grudnia 2019 roku jest stałym członkiem zespołu i m.in. dba o medyczną jakość narzędzi

Więcej postów Floriana Tiefenböck Wszystkie treści są sprawdzane przez dziennikarzy medycznych.

Co jakiś czas pojawiają się wąskie gardła w dostawach leków. Może to również wpływać na szczepionki. Stała Komisja ds. Szczepień zaleca w takich przypadkach różne podejścia. Głównym celem jest zaszczepienie najbardziej potrzebujących. Przeczytaj tutaj, co może spowodować niedobór szczepionek i kto następnie lekarze przyznają pierwszeństwo szczepieniom.

Niedobory szczepionek: dlaczego szczepienia są ważne?

Oprócz środków higienicznych najważniejszym środkiem w walce z chorobami zakaźnymi są szczepionki. Na przykład ospa została zwalczona dzięki globalnym kampaniom szczepień. Polio i odrę zostały również skutecznie powstrzymane poprzez szczepienia.

Szczepienia mają zasadniczo dwa cele:

• Ochrona zaszczepionych (ochrona indywidualna)
• Ochrona bliźnich poprzez odporność stada (ochrona społeczności): Osoba zaszczepiona jest chroniona przed chorobą przynajmniej przez pewien okres czasu i nie może zarażać innych.

Ochrona wspólnotowa oznacza, że ​​osoby, które nie są szczepione, są również mniej zagrożone. Szczepienia są szczególnie ważne dla niemowląt i małych dzieci, niektórych grup zawodowych, a także dla osób przewlekle chorych i osób starszych. Często są bardziej podatne i zwykle trudniej je rozwinąć.

Aby jednak te cele można było osiągnąć, ważne jest, aby ludzie otrzymali szczepienia na czas (np. prawidłowy wiek). Stała Komisja ds. Szczepień (STIKO) Instytutu Roberta Kocha (RKI) opracowała zatem zalecenia dotyczące szczepień. Mówią, co, kiedy i jak często należy szczepić.

Niedobory szczepionek: przyczyny

Czasami brakuje szczepionek, aby wdrożyć zalecenia STIKO. Niedobór szczepionek może wynikać z kilku przyczyn:

Zwiększony popyt: szczególnie w czasach kryzysu, takich jak pandemia Sars-CoV-2 w 2020 r., więcej osób niż zwykle jest zainteresowanych szczepieniami. Nawet jeśli kraje zmienią swoje zalecenia dotyczące szczepień, może to prowadzić do zwiększonego popytu, a tym samym do niedoboru szczepionek.

Zwiększona konsumpcja: W niektórych sytuacjach kryzysowych wzrasta nie tylko popyt, ale także zapotrzebowanie, a tym samym konsumpcja szczepionek. Jednym z przykładów jest europejski ruch uchodźców w 2015 r.: Wiele ofiar z krajów bez jasnych przepisów dotyczących szczepień zostało zaszczepionych, co spowodowało brak szczepionek.

Wąskie gardła w dostawach: Produkcja i dostawa szczepionki są wielokrotnie zakłócane. Na przykład wypadki przemysłowe, problemy regionalne, takie jak działania wojenne lub globalny kryzys, taki jak pandemia korony, powodują niedobory szczepionek z powodu problemów z dostawą.

Szczepionka wycofana z rynku: Co jakiś czas producent postanawia wycofać swoją szczepionkę z rynku. Powodem tego są na przykład zwiększone wymagania jakościowe, na przykład w zakładzie produkcyjnym.

Zbyt wysokie koszty: Rosnące ceny leków oznaczają, że niektóre szczepionki stają się rzadkością, zwłaszcza w biedniejszych krajach.

Za mały zysk: Szczepionki czasami przynoszą niewielkie zyski firmom farmaceutycznym – mierzone pod względem kosztów opracowania i produkcji. Wtedy zbyt mało firm produkuje zbyt mało szczepień. Jeśli popyt będzie nadal wysoki, zabraknie szczepionek.

Właściwe władze

W Niemczech Instytut Paula Ehrlicha powiadamia o braku szczepionki. Firmy farmaceutyczne same zgłaszają wąskie gardło w dostawach i informują władze, jeśli łańcuch dostaw szczepionki zostanie przerwany na co najmniej dwa tygodnie.

Ile szczepień jest jeszcze dostępnych w momencie zgłoszenia, nie jest rejestrowane centralnie. Często są jeszcze zapasy w hurtowniach aptecznych, w przychodniach, w gabinetach lekarskich czy w lokalnych aptekach. To często utrudnia ocenę rzeczywistego rozmiaru niedoboru szczepionek.

Niedobory szczepionek: co robić?

Jeśli brakuje szczepionki, lekarze muszą dobrze wykorzystać pozostałe dostępne szczepionki. STIKO oferuje pomoc. W przypadku braku szczepionek eksperci generalnie zalecają:

Używaj alternatywnych szczepionek: Jeśli zatwierdzona szczepionka nie jest dostępna, lekarze stosują podobne szczepionki. Na przykład nie są one domyślnie stosowane dla danej grupy wiekowej, ale są również skuteczne.

Szczepionki pojedyncze zamiast skojarzonych: Jeśli brakuje szczepionek skojarzonych, lekarze stosują zamiast tego szczepionki indywidualne przeciwko danym chorobom. Pacjent musi następnie przejść kilka szczepień, ale nadal jest chroniony. Jeśli poszczególne szczepionki są dostępne tylko dla części rzeczywistego szczepienia skojarzonego, lekarze i tak je wstrzykują. Reszta zostanie dopracowana później.

Szczepionki niskowalentne zamiast wysokowalentnych: Niektóre szczepionki działają przeciwko różnym typom pojedynczego patogenu. Dobrze znany przykład: szczepienie przeciwko pneumokokom dla dzieci. Istnieje szczepionka, która działa przeciwko 13 wariantom pneumokoków (PCV13) i jedna, która obejmuje dziesięć wariantów (PCV10). Jeśli PCV13 nie jest wtedy dostępny, lekarze wybierają PCV10.

Odkładanie szczepień przypominających: Szczepienia przypominające odnawiają prawdopodobnie osłabioną ochronę immunologiczną. Jeśli brakuje szczepionek, te powtórzenia mają miejsce później. Ale nie martw się: wiele z nich nadal ma odpowiednie działanie ochronne - nawet po wizycie przypominającej.

Liczy się każde szczepienie: jeśli w gabinecie lekarskim nadal znajdują się pozostałości, są one również podawane. Dotyczy to również sytuacji, gdy można przewidzieć, że nie można podać kolejnej dawki z serii szczepień ze względu na brak szczepionek. Przy wielu szczepieniach zaszczepieni budują obronę już po pierwszej immunizacji. Pozostałe dawki podawane są głównie w celu wzmocnienia ochrony immunologicznej przez długi czas, a tym samym ochrony tych, którzy nie uzyskali jeszcze wystarczającego efektu po pierwszym szczepieniu.

Niedobory szczepionek: kto otrzyma szczepienia?

Generalnie szczepienia są ważne dla każdego. Ale w przypadku braku szczepionek lekarze muszą zdecydować, komu przekazać pozostałe zapasy. Również tutaj STIKO zapewnia pomoc w podejmowaniu decyzji. W związku z tym szczepienia należy podawać w kolejności malejącej:

1. Z pewnością osoby nieszczepione (wybierając szczepionkę, która obejmuje jak najwięcej patogenów)
2. Domownicy osób zagrożonych (strategia kokonu)
3. Szczepienia przypominające dla przedszkolaków
4. Szczepienia przypominające dla młodzieży
5. Szczepienia przypominające dla dorosłych

Niedobory szczepionek: szczegółowe zalecenia

Eksperci STIKO udzielają nie tylko ogólnych porad. Regularnie aktualizują również swoje konkretne wskazówki dotyczące niedoborów szczepionek dla niektórych szczepionek.

Niedobór szczepionek: szczepienie półpaśca

Brak dostępności szczepionki dotyczy martwej szczepionki przeciwko półpaścowi (półpasiec) i związanemu z nim bólowi nerwowemu. Lekarze zalecają szczepienie wszystkim osobom w wieku 60 lat i starszym, grupom ryzyka np. przewlekle chorym od 50 roku życia. Szczepienie półpaśca składa się z dwóch dawek szczepionki w odstępie od dwóch do sześciu miesięcy.

Jeśli szczepionki półpaśca jest mało, STIKO zaleca stosowanie dostępnych jeszcze preparatów szczepionkowych w celu uzupełnienia serii szczepień. Dlatego pierwsze szczepienie podaje się tylko wtedy, gdy jest pewne, że drugie szczepienie może również odbyć się pomimo niedoboru szczepionek.

Niedobór szczepionek: szczepienie przeciwko HPV

Istnieje martwa szczepionka przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV), która działa przeciwko dziewięciu typom HPV. STIKO zaleca szczepienie przeciwko HPV wszystkim dziewczynkom i chłopcom w wieku od 9 do 14 lat. Składa się z dwóch dawek szczepionki w odstępie pięciu miesięcy. Jeśli odległość jest krótsza lub jeśli dzieci mają więcej niż 14 lat, eksperci zalecają nawet trzy strzykawki.

W przypadku braku tej szczepionki lekarze podają resztę szczepionki przede wszystkim niezaszczepionym dzieciom. STIKO zaleca jak najwcześniejsze szczepienie dzieci i początkowo tylko raz ze względu na lepszą odpowiedź immunologiczną. Kolejne szczepienia zostaną podane, gdy tylko szczepionka będzie ponownie dostępna. Możliwe jest również zastosowanie alternatywnej szczepionki, która działa przeciwko dwóm typom HPV.

Niedobór szczepionek: szczepienie MMRV

Przy pierwszej wizycie szczepień przeciw odrze, śwince, różyczce i ospie wietrznej lekarze podzielili szczepienie – przynajmniej jeśli chodzi o szczepienia podstawowe dla dzieci. Podają szczepionkę MMR jednej części ciała, a szczepionkę przeciw ospie wietrznej innej. Jednak w przypadku drugiego szczepienia lekarze stosują szczepionkę skojarzoną przeciwko wszystkim czterem patogenom (MMRV).

W przypadku niedoboru szczepionek istnieje zaleta: w Niemczech dostępne są dwie szczepionki MMRV. Jeśli jednego nie można już dostarczyć, lekarze przechodzą na drugie. Jeśli wąskie gardło dotyczy obu poczwórnych szczepionek, lekarze wstrzykują osobno, tak jak przy pierwszym szczepieniu – raz szczepionkę przeciwko odrze, śwince, różyczce i jednocześnie szczepionkę przeciwko ospie wietrznej w inną część ciała.

Niedobór szczepionek: szczepienie przeciwko pneumokokom

Dzieci zazwyczaj otrzymują trzy szczepienia w wieku od 2 do 14 miesięcy. Lekarze stosują szczepionkę przeciwko 13 rodzajom pneumokoków (PCV13). Standardowo dorośli w wieku 60 lat i starsi otrzymują jedno szczepienie przeciwko pneumokokom przeciwko 23 podtypom (PPSV23). Specjalne zasady dotyczą grup ryzyka.

Często brakowało szczepień przeciwko patogenom płuc, ucha środkowego lub zapalenia opon mózgowych, zwłaszcza w czasach kryzysu. Wtedy STIKO poleca:

• Szczepionka skoniugowana przeciwko pneumokokom PCV13: Przeznaczona jest do stosowania wyłącznie do szczepienia podstawowego u niemowląt w wieku do dwóch lat. Jeśli szczepionka nie jest dostępna, należy zamiast niej podać 10-walentną szczepionkę skoniugowaną (PCV10).
• Szczepionka polisacharydowa przeciwko pneumokokom (PPSV23): Powinna być podawana przede wszystkim osobom z niedoborem odporności, seniorom w wieku 70 lat i starszym oraz osobom z przewlekłymi chorobami układu oddechowego.

Niedobór szczepionek: szczepienia przeciw tężcowi / błonicy / krztuścowi / polio

Podstawowa immunizacja przeciwko chorobom odbywa się już w okresie niemowlęcym – razem ze szczepieniami przeciwko Haemophilus influenzae B i wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Lekarze czterokrotnie wstrzykują sześciokrotną szczepionkę. Istnieją dodatkowe szczepionki przeciw tężcowi, błonicy i krztuścowi, ponieważ konieczne są tutaj szczepienia przypominające. Polio powtarza się również w okresie dojrzewania – zwykle razem ze szczepieniem przeciwko pozostałym trzem patogenom.

Te szczepionki przypominające w szczególności stały się rzadkością w ostatnich latach. Istnieje jednak wiele różnych kombinacji i pojedynczych szczepionek, które lekarze mogą zamiast tego podać. Zwracają również uwagę na jak najmniejszą liczbę kolców. STIKO zaleca również łączenie szczepionek o jak najszerszej skuteczności.

Po uzupełnieniu niedoboru szczepionek obowiązują zwykłe zalecenia STIKO dotyczące szczepień. Możesz o tym przeczytać w naszym kalendarzu szczepień.

Tagi.:  zdrowe miejsce pracy oczy fitness sportowy