paluch koślawy

oraz Carola Felchner, dziennikarka naukowa

Dr. med. Fabian Sinowatz jest freelancerem w redakcji medycznej

Więcej o ekspertach

Carola Felchner jest niezależną pisarką w dziale medycznym oraz certyfikowanym doradcą ds. szkoleń i żywienia. Pracowała dla różnych magazynów specjalistycznych i portali internetowych, zanim została niezależną dziennikarką w 2015 roku. Przed rozpoczęciem stażu studiowała tłumaczenia pisemne i ustne w Kempten i Monachium.

Więcej o ekspertach Wszystkie treści są sprawdzane przez dziennikarzy medycznych.

Zbyt ciasne buty, płaskostopie, słaba tkanka łączna – wszystko to może powodować paluch koślawy (haluks). To jest niewspółosiowość dużego palca. Może wpływać na chodzenie i przetaczanie się po podeszwie stopy. Środki takie jak fizjoterapia, szyna palucha koślawego lub odpowiednie obuwie są często wystarczające do złagodzenia objawów. Czasami konieczna jest również operacja. Przeczytaj więcej o przyczynach i objawach palucha koślawego, terapii i rokowaniu tutaj!

Kody ICD dla tej choroby: Kody ICD to uznane na całym świecie kody diagnoz medycznych. Można je znaleźć np. w pismach lekarskich czy na zaświadczeniach o niezdolności do pracy. Q66M20

Krótki przegląd

Co to jest paluch koślawy? Zwykle bolesne odchylenie palucha (paluch medyczny) na zewnątrz ciała (koślawość medyczna).
Częstotliwość: najczęstsza deformacja przodostopia z około 10 milionami dotkniętych nią osób w Niemczech. Większość z nich to kobiety w wieku 50 lat i starsze.
Objawy: Duży palec u nogi jest pochylony na zewnątrz ciała w okolicy stawu podstawowego. W tym momencie zobaczysz pogrubioną, zaczerwienioną skórę i ból.
Przyczyny: na przykład zbyt ciasne i/lub wysokie buty, predyspozycje (słaba tkanka łączna), płaskostopie lub inne istniejące niewspółosiowości
Leczenie: metody zachowawcze, takie jak gimnastyka, szyna, bandaż; w razie potrzeby interwencja chirurgiczna w celu korekcji deformacji
Odpowiedzialny specjalista: ortopeda lub chirurg stóp
Rokowanie: Środki zachowawcze mogą zapobiec wzrostowi deformacji, ale nie mogą tego odwrócić. Można to osiągnąć tylko za pomocą operacji (wysoki wskaźnik sukcesu).

Paluch koślawy: leczenie

W zależności od tego, jak poważna jest niewspółosiowość palucha, kwestionowane są różne formy terapii palucha koślawego. Mają na celu zmniejszenie istniejącego bólu, skorygowanie deformacji lub zapobieganie jej progresji. Ponadto celem terapii jest utrzymanie lub przywrócenie prawidłowej funkcjonalności stopy i dużego palca.

Nieoperacyjne leczenie palucha koślawego

U niektórych pacjentów paluch może być nadal ustawiany w normalnej pozycji aktywnie (np. za pomocą gimnastyki palców) lub biernie (np. za pomocą szyny lub wkładek). Następnie paluch koślawy jest leczony zachowawczo (nieoperacyjnie). Możliwe są różne metody terapii, na przykład:

Fizjoterapia i gimnastyka palców stóp: W przypadku palucha koślawego osoby dotknięte chorobą mogą same stać się aktywne: regularna gimnastyka palców stóp jest zdecydowanie warta wypróbowania. Wzmacnia mięśnie i ścięgna stóp. Jest to szczególnie przydatne w przypadku słabego palucha koślawego, aby zapobiec pogorszeniu niewspółosiowości. Jako środek zapobiegawczy, ćwiczenia palców stóp mogą zapewnić, że niewspółosiowość nie pojawi się w pierwszej kolejności.

Na przykład możesz regularnie przetaczać stopę po piłce tenisowej lub tak zwanej piłce jeża (gumowa piłka z zaokrąglonymi „kolcami”). To buduje poprzeczny łuk stopy. Chodzenie boso wzmacnia również często skarłowaciałe struktury stopy. To ostatnie najlepiej wykonywać na nierównym podłożu, takim jak żwir, piasek, trawa lub mulcz z kory. Stopa jest stymulowana bardziej niż na gładkim podłożu.

Wskazówka: Poproś lekarza lub fizjoterapeutę, który pokaże Ci odpowiednie ćwiczenia do terapii palucha koślawego w domu!

Szyna palucha koślawego: Szyna palucha koślawego ma na celu dociśnięcie dużego palca do wnętrza stopy, z dala od innych palców, za pomocą nacisku mechanicznego. Poprzez regulację mięśni i ścięgien, niewspółosiowość dużego palca można z czasem skorygować. Istnieją różne systemy i konstrukcje szyn na palucha koślawego. Niektóre noszone są tylko w nocy. Inne również pasują do zwykłych butów gotowych do noszenia i można je zakładać w ciągu dnia.

Terapia palucha koślawego za pomocą szyny może nie być najprzyjemniejszą metodą leczenia. Z powodu ciągłego ucisku osoby dotknięte chorobą często odczuwają ból, zwłaszcza w pierwszych tygodniach, lub skóra staje się podrażniona. Te działania niepożądane z czasem się zmniejszą. Jeśli jednak ból jest bardzo silny, sensowne może być odstawienie szyny na jeden do dwóch dni.

Szyna palucha koślawego

Szyna palucha koślawego dociska duży palec do wewnętrznej strony stopy

Według aktualnej opinii podręcznikowej, która jest kontrowersyjna wśród ekspertów, szyny nie są w stanie skorygować istniejącej wady, a jedynie łagodzą ból i spowalniają postęp deformacji.

Alternatywy dla szyn: Oprócz szyny na palucha koślawego istnieje wiele innych możliwości nieoperacyjnego leczenia deformacji. Bandaż na palucha koślawego jest szczególnie przydatny, jeśli pacjent nie toleruje zbyt dobrze szyny. Bandaż bardziej równomiernie rozkłada nacisk na duży palec u nogi. Jednak prawidłowy rozmiar bandaża jest ważny dla prawidłowego „pomiaru ciśnienia”. Uzyskaj poradę od specjalisty (na przykład technika ortopedycznego).

Przydatne mogą być również specjalne buty na palucha koślawego, zwłaszcza w celu złagodzenia bólu. Te buty są zwykle bardziej przestronne niż normalne buty w obszarze przodostopia. Więc przednia część stopy nie jest zwężona. Istnieją również specjalne wkładki na palucha koślawego. Podpierają śródstopie kulistą podkładką (podkładką) i tym samym odciążają obszar przodostopia. Wkładki można nosić z butami na palucha koślawego lub normalnymi butami.

Istnieją inne możliwości konserwatywnego leczenia palucha koślawego. Oprócz separatorów palców, ochraniaczy na palce lub rolek kulkowych obejmuje to również oklejanie:

Elastyczne taśmy samoprzylepne przymocowane są do stopy w specjalny sposób. Mówi się, że zwiększają przepływ krwi i limfy, stymulują receptory wrażliwej skóry, a tym samym zmniejszają ból. W przeciwieństwie do szyn lub bandaży, stosowanie taśmy jako terapii palucha koślawego zwykle nie jest opłacane przez ustawowe ubezpieczenie zdrowotne. Niemniej jednak nie powinieneś pomagać. W Internecie znajdują się (wideo) instrukcje. Bez niezbędnego doświadczenia jest jednak mało prawdopodobne, że osiągniesz dzięki temu trwały sukces. Daj się więc nagrać fizjoterapeucie lub lekarzowi, który się z tym zna.

Chirurgiczne leczenie palucha koślawego

Jeśli metody zachowawcze nie działają lub jeśli ból jest zbyt silny, interwencję chirurgiczną można rozważyć również w przypadku palucha koślawego. Obecnie istnieje około 150 do 200 różnych rodzajów operacji palucha koślawego.Jednak tylko kilka z nich jest faktycznie przeprowadzanych regularnie w praktyce.

Różne procedury chirurgiczne w większości opierają się na podobnej podstawowej zasadzie. Twoim celem jest jak najlepsze przywrócenie normalnych warunków anatomicznych. Tak więc stopa i duży palec u nogi powinny znów „funkcjonować” normalnie, a ból powinien zniknąć lub przynajmniej ustąpić.

Zawsze jednak zależy od indywidualnej sytuacji wyjściowej, jaki cel chirurgiczny jest możliwy przy operacji palucha. W przypadku łagodnych do umiarkowanych zniekształceń palucha koślawego wynik jest zwykle dobry. Oznacza to, że pacjent jest (i pozostaje) wolny od bólu, a paluch znajduje się w normalnej pozycji.

Operacja palucha koślawego nie powinna być wykonywana z powodów czysto kosmetycznych. Jak w przypadku każdej innej operacji, do zabiegu powinny być powody medyczne, na przykład w przypadku palucha koślawego, silnego bólu lub trudności w chodzeniu.

Jak działa operacja palucha koślawego?

Aby dobrze zaplanować operację, bardzo ważne jest badanie lekarskie i prześwietlenie stopy. Niemniej jednak dają one lekarzowi jedynie przybliżony przewodnik. Zwykle może dokładnie ocenić sytuację dopiero podczas zabiegu, na przykład stan chrząstki w stawie śródstopno-paliczkowym dużego palca. Dlatego często tylko w krótkim czasie decyduje się na określoną metodę chirurgiczną.

Zasadniczo operacja palucha koślawego przebiega mniej więcej w następujący sposób:

Lekarz odłącza staw śródstopno-paliczkowy dużego palca od przykurczonej torebki stawowej i uwalnia go od ścięgien, aby był mobilny.
Kość śródstopia zostaje odcięta (osteotomia) i przesunięta w kierunku pozostałych palców. To koryguje główną przyczynę palucha koślawego: nadmierny kąt między pierwszymi dwoma śródstopiami.
Kość śródstopia mocuje się małymi śrubkami przynajmniej do całkowitego wygojenia. Z reguły jednak pozostają one w kości na stałe (zwykle nie powodują żadnych problemów).
Na koniec lekarz usuwa typowy obrzęk nad stawem śródstopno-paliczkowym (pseudoegzostozę) oraz zamyka torebkę stawową i warstwy tkanek.

Jeśli staw podstawowy jest zbyt mocno uszkodzony przez zużycie stawu (choroba zwyrodnieniowa stawów), można go usunąć chirurgicznie w celu złagodzenia bólu (artroplastyka resekcyjna, np. „operacja Keller-Brandes”) lub usztywnić (artrodeza).

Co się dzieje po operacji?

Po operacji stopa musi być maksymalnie odciążona przez co najmniej cztery tygodnie. Wtedy więzadła i kości mogą się spokojnie zagoić. Środki fizjoterapeutyczne mogą również wspierać regenerację w tej fazie.

Następnie powoli przyzwyczajasz się do obciążenia i ponownie koordynujesz rozkład ciężaru przez kolejne cztery tygodnie. Po około ośmiu tygodniach osoby dotknięte chorobą mogą zwykle znowu chodzić. Ćwiczenie powinno być możliwe ponownie po około 12 tygodniach.

Jakie są zagrożenia związane z operacją?

Zasadniczo operacja palucha koślawego jest zabiegiem o niskim ryzyku i zwykle mniej stresującym (minimalnie inwazyjne metody chirurgiczne). Podobnie jak w przypadku każdej operacji, istnieje pewne ogólne ryzyko, takie jak krwawienie lub uszkodzenie nerwów lub naczyń.

Ponadto ból może utrzymywać się pomimo operacji palucha koślawego. Czasami dochodzi również do nawrotu (nawrotu): ponownie tworzy się niewspółosiowość dużego palca. Bardzo rzadko pacjenci nie tolerują stosowanych śrub mocujących (reakcje nietolerancji).

Ponieważ stopa znajduje się dość daleko od serca, krew również może się cofnąć. Dlatego nierzadko zdarza się, że tkanka stopy jest spuchnięta przez trzy do 12 miesięcy po operacji palucha koślawego.

Przebyta operacja palucha, cukrzyca, zaburzenia krążenia w stopie (PAD) i osteoporoza mogą wpłynąć na wynik operacji.

Paluch koślawy – dzieci potrzebują dobrych butów

Trzy pytania do

Dr. med. Franka Meinharda Balensiefena,
Specjalista Ortopedii
1
Paluch koślawy występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn. Czemu?

Dr. med. Frank Meinhard Balensiefen
U kobiet często występuje kilka czynników, które sprzyjają paluchowi koślawemu. Oprócz predyspozycji genetycznych ważną rolę odgrywa tkanka łączna. W przypadku kobiet jest to na ogół słabsze niż w przypadku mężczyzn. Ciąża potęguje ten efekt. Kobiety lubią również nosić buty na wyższych obcasach, które obciążają przednią część stopy i powodują niewspółosiowość palców.
2
Jakie są możliwości zapobiegania?

Dr. med. Frank Meinhard Balensiefen
Chodzenie boso już jako dziecko to prosta i skuteczna metoda wzmacniania wewnętrznych mięśni stóp. Należy unikać wysokich obcasów lub bardzo ciasnych butów. I od samego początku zwracaj uwagę na buty z dzieckiem, które dobrze leżą na pięcie i pozwalają stopom optymalnie stoczyć się. Kapcie z bardzo cienką podeszwą, bez wsparcia i wkładki, są absolutnie nieodpowiednie dla dzieci.
3
Co jeśli są już pierwsze oznaki palucha koślawego?

Dr. med. Frank Meinhard Balensiefen
Idź do chirurga ortopedy w odpowiednim czasie, zwłaszcza jeśli masz już w rodzinie palucha koślawego. Pomoce wykonane na zamówienie, takie jak wkładki, szyny nocne lub bandaże, mogą zapobiec skróceniu ścięgien, torebek stawowych i więzadeł, a jeszcze bardziej deformacji dużego palca. Często można to wykorzystać, aby uniknąć operacji lub przynajmniej ją odroczyć.
Dr. med. Franka Meinharda Balensiefena,
Specjalista Ortopedii
Kierownik Endocentrum w Monachijskim Wschodnim Centrum Ortopedycznym, endoprotezoplastyka stawu biodrowego i kolanowego, dziecięce choroby ortopedyczne, medycyna sportowa, chirurgia dłoni i stóp, lekarz niemieckich narodowych drużyn hokeja na lodzie od 1997 roku

Paluch koślawy: przyczyny i czynniki ryzyka

Różne czynniki sprzyjają rozwojowi palucha koślawego:

Częste noszenie zbyt ciasnych i / lub butów na wysokim obcasie: W takich butach palce są ściśnięte. Wysoka pięta wywiera również większy nacisk na stawy śródstopno-paliczkowe.
Inne nieprawidłowe ułożenie stopy: Paluch koślawy może być na przykład wynikiem płaskostopia. Łuk poprzeczny w okolicy przodostopia jest spłaszczony, a kości śródstopia odchylone. Oznaką płaskostopia, która często jest bezobjawowa, mogą być modzele na podeszwach stóp.
Predyspozycje: Paluch koślawy zwykle dotyka kilka osób w rodzinie. Jednak to nie skrzywienie palca jest dziedziczone, ale skłonność do osłabienia tkanki łącznej. Rodzice z (byłym) paluchem koślawym powinni zatem regularnie sprawdzać stopy swoich dzieci: niewspółosiowość można nadal dobrze korygować w dzieciństwie i młodości.
Nadmierna siła: Jeśli uderzysz stopą w drzwi itp., części torebki stawowej mogą się oderwać, a siły rozciągające w stopie staną się niezrównoważone. Może to spowodować palucha koślawego. Obowiązuje zasada: Im silniejsze ciągnięcie w „niewłaściwym kierunku”, tym bardziej duży palec u nogi odchyla się, co z kolei zwiększa siłę ciągnięcia itp.
Różne: Choroby reumatyczne, wady wrodzone lub złamania kości, które zagoiły się w deformacji, mogą (w rzadszych przypadkach) powodować skrzywienie dużego palca.

Paluch koślawy: objawy

Paluch koślawy można rozpoznać gołym okiem po typowej niewspółosiowości: paluch jest wygięty w okolicy stawu śródstopno-paliczkowego palucha na zewnątrz ciała w kierunku sąsiednich palców, zamiast tworzyć prawie linia prosta.

Dodatkowo w tym miejscu skóra jest często zaczerwieniona i mocno pogrubiona. Czasami wygląda na to, że utworzyła się tam nowa kość. Dlatego ten objaw palucha koślawego jest również znany jako pseudoegzostoza (z greckiego: pseudoegzostoza = fałsz; egzostoza = hodowla nowej substancji kostnej). Tak naprawdę nie chodzi tu o masę kostną, ale z jednej strony o głowę kości śródstopia, która jest dociskana do wewnętrznej krawędzi stopy, az drugiej o leżącą na niej opuchniętą skórę.

Szczególną formą palucha koślawego jest tzw. paluch koślawy interphalangeus. W tym przypadku kąt między śródstopiem jest normalny - tylko paliczki dużego palca (paliczki) odchylają się w kierunku pozostałych palców.

Paluch koślawy zwykle powoduje ból. Im silniejszy i utrzymujący się nacisk (np. przez zbyt ciasne buty), tym bardziej uszkodzona jest skóra, kaletka stawu i staw śródstopno-paliczkowy dużego palca. Może to prowadzić do bólu w okolicy stawu śródstopia lub kości śródstopia (metatarsalgia). Rosną z biegiem lat. W najgorszym przypadku staw śródstopno-paliczkowy palucha jest tak mocno uszkodzony, że po kilku latach dochodzi do jego zużycia (choroba zwyrodnieniowa stawów).

Etapy palucha koślawego

Paluch koślawy to niewspółosiowość dużego palca. Zmiana odbywa się w 4 etapach (rzadko).

Skala niewspółosiowości nie pozwala na wyciągnięcie wniosków na temat nasilenia bólu! Czasami nawet niewielki paluch koślawy powoduje silny ból. Inni ludzie odczuwają niewielki ból pomimo ogromnej niewspółosiowości. Czasami paluch koślawy nie powoduje żadnych zauważalnych lub ograniczających objawów.

Paluch koślawy: badania i diagnoza

Do określenia palucha koślawego nie są potrzebne żadne złożone środki diagnostyczne. Z reguły wystarczą wprawne oko lekarza, najlepiej ortopedy lub chirurga stóp, oraz badanie fizykalne. Zwykle wykonuje się również prześwietlenie: stojąc, gdy ciężar ciała spoczywa na stopie (pochłanianie obciążenia). Na przykład można określić różne kąty lub stopień choroby zwyrodnieniowej stawów.

MRI (rezonans magnetyczny lub rezonans magnetyczny) stopy wykonuje się tylko w przypadku specjalnych pytań.

Paluch koślawy: przebieg i rokowanie

Bez leczenia niewspółosiowość palucha w paluchach koślawych zwykle pogarsza się z biegiem lat. Stały nacisk na staw śródstopno-paliczkowy dużego palca również może ulec zużyciu (choroba zwyrodnieniowa stawów).

Jeśli dana osoba nadal rośnie (dzieci, młodzież), paluch koślawy można zwykle skorygować za pomocą środków zachowawczych, takich jak szyna. Jednak u dorosłych leczenie zachowawcze może jedynie zapobiec postępowi deformacji i złagodzić ból. Kiedy fizjoterapia, szyna i CO. objawy nie mogą ulec wystarczającej poprawie i/lub występuje silny ból, przeprowadzana jest operacja. Wskaźnik sukcesu jest wysoki: według literatury specjalistycznej operacja palucha koślawego osiąga bardzo dobry lub dobry wynik u około 85 procent leczonych pacjentów.

Po korekcji palucha koślawego przez pewien czas nie można pracować ani uprawiać sportu. Czas trwania tej fazy zależy od zawodu lub odpowiedniej dyscypliny. W przypadku ciężkiej fizycznie pracy przerwa obowiązkowa może trwać do dziesięciu tygodni. Przed ćwiczeniami należy odczekać około 12 tygodni. Pacjenci palucha koślawego otrzymują bardziej precyzyjne zalecenia od lekarza prowadzącego.