Widok: rogówka
Eva Rudolf-Müller jest niezależną pisarką w zespole medycznym Studiowała medycynę człowieka i nauki prasowe, wielokrotnie pracowała w obu dziedzinach – jako lekarz w klinice, jako recenzent i jako dziennikarz medyczny w różnych czasopismach specjalistycznych. Obecnie pracuje w dziennikarstwie internetowym, gdzie każdemu oferowana jest szeroka gama leków.
Więcej o ekspertach Wszystkie treści są sprawdzane przez dziennikarzy medycznych.Rogówka (oko) to przezroczysta, krystalicznie czysta i półprzezroczysta część otoczki gałki ocznej przed źrenicą. Jest zwilżany płynem łzowym i zapewnia dwie trzecie mocy refrakcyjnej aparatu wzrokowego. Nosi swoją nazwę, ponieważ jest twardy jak róg. Przeczytaj więcej o rogówce (oko)!
Czym jest rogówka (oko)?
Rogówka oka to półprzezroczysta, przednia część zewnętrznej skóry oka. Znacznie większa część tej skóry oka to skóra właściwa (twardówka), która może być postrzegana jako biel w oku.
Rogówka leży jako płaski występ z przodu gałki ocznej. Podobnie jak okno, pozwala światłu wpadać do oka. Ze względu na swoją naturalną krzywiznę przejmuje – wraz z soczewką oka – większość załamania światła przez oko.
Ponieważ rogówka odbija część światła padającego na nią jak wypukłe lustro, oko świeci. Po śmierci rogówka staje się mętna, matowa i nieprzejrzysta.
Nazwa rogówka (oko) wzięła się stąd, że rogówka jest twarda jak zrogowaciała substancja, ale bardzo cienka, aby można było przez nią przejrzeć: rogówka ma tylko pół milimetra grubości w środku i około milimetra na krawędziach . Części oka znajdujące się za nim, takie jak tęczówka (tęczowa skóra), są przez nie widoczne.
Rogówka oka jest poprzecinana włóknami nerwowymi, ale nie zawiera naczyń krwionośnych. Ciecz wodnista wewnątrz rogówki i otaczająca ją sieć naczyń krwionośnych zaopatrują rogówkę we wszystkie ważne składniki odżywcze.
Ciecz wodnista (wewnątrz) i płyn łzowy (na zewnątrz), z których oba mają wysoką zawartość soli, utrzymują stale rogówkę w stanie obrzmienia – zawartość wody wynosi tylko 76 procent.
Pięć warstw rogówki (oko)
Rogówka (oko) składa się z pięciu warstw. Z zewnątrz do środka są to:
Przedni nabłonek rogówki
Warstwa zewnętrzna to przedni nabłonek rogówki, który łączy się ze spojówką bez wyraźnej granicy. Zapobiega przedostawaniu się zarazków do oka. Dodatkowo nerwy rogówkowe kończą się w tej warstwie rogówki – urazy rogówki takie jak drobne zadrapania (np. od paznokci) są więc bardzo bolesne.
Membrana Bowmana
Od wewnątrz do przedniego nabłonka rogówki przylega bezkomórkowa szklana skóra, tak zwana błona Bowmana. Jego powierzchnia jest gładka i tworzy błonę podstawną jako przejście do nabłonka przedniego rogówki. W przypadku kontuzji goi się tylko z bliznami – nie jest w stanie się zregenerować.
Stroma
Środkowa warstwa rogówki oka jest najgrubsza i nazywa się zrębem. To tutaj znajdują się blaszki rogówki - równoległe wiązki włókien kolagenowych, które krzyżują się pod kątem prostym w dwóch wymiarach i są osadzone w amorficznej substancji podstawowej wraz z rozsianymi komórkami. Zrąb jest mocny i jednocześnie elastyczny, porównywalny ze skórą.
Zrąb jest przezroczysty dzięki równoległemu ułożeniu lameli wykonanych z wiązek włókien kolagenowych. Jeśli ten układ zostanie zakłócony (np. przez stan zapalny lub uraz), przezroczystość zostaje utracona. Powstaje blizna i widzenie staje się mętne. Wtedy może pomóc przeszczep rogówki.
Membrana Descemet
Za zrąbem (do wewnątrz) znajduje się druga szklana powłoka, zwana również membraną Descemeta lub membraną Deoursa. Składa się z prostej warstwy komórek, ale ma szczególne znaczenie dla budowy rogówki oka. Dzieje się tak, ponieważ jest bardzo sprężysty i zwiększa swoją grubość z biegiem życia. Tak więc nawet jeśli rogówka oka jest uszkodzona lub ginie z powodu choroby, błona Descemet zwykle zostaje zachowana, co zapobiega odpływowi cieczy wodnistej z komory przedniej oka.
Jeśli jednak błona Descemeta ulegnie uszkodzeniu, ciecz wodnista spłynie i rogówka oka pęcznieje – w wyniku czego traci przezroczystość. Takie uszkodzenie błony Descemeta leczyłoby się bliznami, jak błona Bowmana.
Jako warstwa ochronna dla najbardziej wewnętrznej warstwy rogówki, śródbłonka (patrz niżej), membrana Descemet chroni przed infekcjami, urazami mechanicznymi i chemicznymi oraz przed zniszczeniem przez enzymy.
Śródbłonek
Jako ostatnia, najbardziej wewnętrzna warstwa, jednowarstwowy śródbłonek oddziela rogówkę oka od przedniej komory oka wypełnionej cieczą wodnistą: przednia strona komórek przylega płasko do błony Descemeta, tylna strona przylega do przedniej komory oka. Komórki śródbłonka są ściśle połączone ze sobą złożonymi punktami połączeń i aktywnie uczestniczą w metabolizmie oka.
Funkcja rogówki
Rogówka oka jest osadzona w twardówce (skórzana skóra) jak szkiełko zegarka i jest bardziej wysklepiona niż jej otoczenie. Posiada wysoką moc refrakcyjną 43 dioptrii – cały układ wzrokowy ma 60 dioptrii. Ta bardzo wysoka moc refrakcyjna jest związana z kryjącą się za nią cieczą wodnistą, która jako ciecz jest również silnie refrakcyjna.
Rogówka przejmuje więc większość załamania światła przez oko, co prowadzi do skupienia promieni świetlnych na siatkówce.
Jakie problemy może powodować rogówka (oko)?
Wokół rogówki oka mogą pojawić się różne problemy medyczne i wpływać na widzenie. Należą do nich na przykład:
- Astygmatyzm (astygmatyzm, skrzywienie rogówki): Powierzchnia rogówki (oko) nie jest tu zakrzywiona sferycznie, ale południki przechodzące przez środek rogówki są zakrzywione inaczej.
- Stożek rogówki: Rogówka (oko) jest stopniowo odkształcana w stożek pośrodku i ścieńczona na krawędzi.
- Zmętnienie rogówki: Może być wynikiem urazów (np. ciała obcego dostającego się do oka, oparzeń chemicznych lub oparzeń). Wrzód rogówki (ulcus corneae) w wyniku zapalenia rogówki może również zmętnić rogówkę.
- Zespół Sicca (zespół Sjörgena): W tej chorobie autoimmunologicznej układ odpornościowy uszkadza między innymi gruczoły łzowe, co powoduje wysychanie rogówki oka.
- Infekcje: Bakterie, wirusy lub grzyby mogą atakować rogówkę oka.
