żółć
Eva Rudolf-Müller jest niezależną pisarką w zespole medycznym Studiowała medycynę człowieka i nauki prasowe, wielokrotnie pracowała w obu dziedzinach – jako lekarz w klinice, jako recenzent i jako dziennikarz medyczny w różnych czasopismach specjalistycznych. Obecnie pracuje w dziennikarstwie internetowym, gdzie każdemu oferowana jest szeroka gama leków.
Więcej o ekspertach Wszystkie treści są sprawdzane przez dziennikarzy medycznych.Żółć jest wydzieliną komórek wątroby, która – bardziej w ciągu dnia niż w nocy – jest dostarczana przez drogi żółciowe do jelita cienkiego i jest wykorzystywana do trawienia tłuszczu. Część z nich jest wcześniej przechowywana i skoncentrowana w woreczku żółciowym. Przeczytaj wszystko, co musisz wiedzieć o żółci: funkcji, składzie i ważnych problemach zdrowotnych związanych z wydzielaniem wątroby!
Czym jest żółć?
Żółć jest cieczą o barwie od żółtej do ciemnozielonej, która w 80% składa się z wody. Pozostałe 20 proc. to głównie kwasy żółciowe, ale także inne substancje, takie jak fosfolipidy (np. lecytyna), enzymy, cholesterol, hormony, elektrolity, glikoproteiny (białka z zawartością węglowodanów) oraz materiały odpadowe. Zawiera również produkty rozkładu metabolicznego, takie jak bilirubina, która powstaje podczas rozkładu czerwonych krwinek i odpowiada za kolor wydzieliny.
Jaka jest funkcja żółci?
Kwasy żółciowe aktywują enzymy rozkładające tłuszcz i białka z trzustki i jelita cienkiego. Emulgują tłuszcze, które zostały spożyte z jedzeniem, aby mogły zostać rozłożone przez enzymy rozkładające tłuszcz. Wraz z produktami rozpadu (wolne kwasy tłuszczowe, monoglicerydy) kwasy żółciowe tworzą tzw. micele (agregaty sferyczne) i w ten sposób umożliwiają ich wchłanianie, ale same pozostają w jelicie i mogą „nadal działać”.
Kwasy żółciowe (i lecytyna) również tworzą micele z cholesterolem. Tylko w ten sposób cholesterol może być wydalany w większych ilościach. Wraz z żółcią inne substancje słabo rozpuszczalne w wodzie, takie jak substancje lecznicze i produkty rozkładu metabolicznego, są również eliminowane z organizmu.
W dolnych odcinkach jelita cienkiego kwasy żółciowe są w dużej mierze wchłaniane i przenoszone z powrotem do wątroby przez żyłę wrotną (krążenie jelitowo-wątrobowe) - są one w pewnym stopniu poddawane recyklingowi i muszą być ponownie produkowane tylko w niewielkich ilościach.
Gdzie powstaje żółć?
Żółć powstaje w komórkach wątroby (około 0,5 do 1 litra dziennie) jako rzadka wydzielina płynna. Jest to znane jako żółć wątrobowa. Jest wydzielany do kanalikowych szczelin między komórkami, tzw. naczyń włosowatych lub kanalików żółciowych. Małe kanaliki łączą się, tworząc większe i ostatecznie prowadzą do wspólnego przewodu wątrobowego. To rozwidla się na dwie gałęzie: jedna otwiera się na pęcherzyk żółciowy jako przewód pęcherzyka żółciowego. Drugi, duży przewód żółciowy, biegnie do dwunastnicy, najwyższego odcinka jelita cienkiego.
Jeśli w jelicie znajduje się pokarm wysokotłuszczowy, żółć jest uwalniana bezpośrednio do dwunastnicy. Jeśli nie, może być tymczasowo przechowywany w woreczku żółciowym. Jest zagęszczany przez odwodnienie, a następnie określany jako żółć bąbelkowa.
Jakie problemy może powodować żółć?
W przypadku kolki żółciowej lub niedrożności jelita wysokiego mogą wystąpić wymioty żółci (cholemeza).
Jeśli żółć zawiera zbyt duże ilości cholesterolu lub bilirubiny, mogą one wytrącać się i tworzyć „kamienie” (kamienie cholesterolowe, kamienie pigmentowe). Taka kamica żółciowa może prowadzić do innych powikłań, takich jak żółtaczka (żółtaczka) lub stan zapalny.
